ETBI Journal of Education - Vol 2:2 November 2020 (Irish-medium Education)
This bilingual edition of the Journal of Education celebrates Irish-medium Education
This bilingual edition of the Journal of Education celebrates Irish-medium Education
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>ETBI</strong> <strong>Journal</strong> <strong>of</strong> <strong>Education</strong> <strong>November</strong> <strong>2020</strong><br />
sin féin, bíonn feabhas leanúnach sna torthaí<br />
oideachais do dhaltaí tumoideachais ag brath ar<br />
cháilíocht na ceannaireachta ar roinnt leibhéal sa<br />
chomhthéacs tumoideachais. Is ann do raidhse<br />
litríochta ar an gceannaireacht oideachais go<br />
ginearálta ina n aithnítear saintréithe ceannaire<br />
‘rathúil’ scoile (Leithwood & Day 2007; Waldron<br />
et al., 2011) ach, ina ainneoin sin, is lú i bhfad an<br />
taighde atá déanta, agus an tuiscint atá againn, ar<br />
conas is ceart freastal ar na héilimh a bhíonn ar<br />
cheannairí scoile i gcomhthéacs an tumoideachais<br />
– go háirithe príomhoidí i scoileanna lán-Ghaeilge<br />
agus Gaeltachta.<br />
Ós rud é nach féidir an tumoideachas a<br />
shainmhíniú ach lena chomhthéacs amháin,<br />
bíonn ceisteanna ann maidir le húsáid an phróisis<br />
féinmheastóireachta scoile ag ceannairí chun<br />
an rathúlacht a shainaithint agus a thomhas<br />
in éagmais aon sainmhíniú ar chleachtas<br />
tumoideachais an-éifeachtach iarbhunscoile<br />
nó beartas bunaithe ar thaighde maidir leis an<br />
tumoideachas in Éirinn. Éilítear leis na ceisteanna<br />
diana suntasacha sin uirlisí a bhaineann<br />
go sonrach leis an tumoideachas agus atá<br />
bailíochtaithe le taighde chun tacú le ceannairí<br />
a mbealach a dhéanamh tríd an bpróiseas<br />
féinmheastóireachta scoile agus iad sa tóir ar an<br />
sármhaitheas sa tumoideachas.<br />
TÁBHACHT NA CEANNAIREACHTA SCOILE SA<br />
TUMOIDEACHAS<br />
Léirítear go comhsheasmhach i staidéir ar<br />
scoileanna tumoideachais éifeachtacha go<br />
mbíonn fís chomhtháite chomhroinnte ar fud<br />
na scoile ag cláir ardchaighdeáin, fís a bhíonn<br />
treoraithe ag an gceannaireacht fhíseach<br />
(Calderón et al., 2011; Lindholm-Leary &<br />
Genesee, 2010; Scanlan & López, 2015). Cé go<br />
bhfuil fís shoiléir bunriachtanach chun nádúr<br />
agus treoir an athraithe a leagan amach, mar sin<br />
féin, tá sé chomh tábhachtach céanna a chinntiú<br />
go gcuirtear gnéithe nuálacha i bhfeidhm go<br />
héifeachtach chun an fhís a bhaint amach i. an<br />
cheannaireacht bhainistiúil a léiriú. I dtéarmaí an<br />
tumoideachais, léiríonn Robinson et al., (2009) go<br />
bhfuil sé ríthábhachtach do cheannairí a chinntiú<br />
go nglactar cinntí riaracháin bunaithe ar eolas<br />
ar oideolaíocht éifeachtach an tumoideachais<br />
agus go mbíonn freagrachtaí na ceannaireachta<br />
sinsearaí agus na meáncheannaireachta ag teacht<br />
go soiléir leis na riachtanais agus na tosaíochtaí<br />
sainaitheanta sa scoil tumoideachais. Bíonn<br />
ceannairí éifeachtacha tumoideachais ag obair<br />
chun leibhéal ard comhtháthaithe, comhair agus<br />
comhghleacaíochta a fhorbairt i measc na mball<br />
foirne (Herman et al., 2016; Marzano et al., 2005)<br />
chun dul chun cinn a dhéanamh ar na spriocanna<br />
tumoideachais sainaitheanta. Dealraíonn sé nach<br />
bhféadfadh gach ceannaire scoile saineolas a<br />
chur ar gach aon réimse den teagasc agus den<br />
fhoghlaim mar a bhaineann leis an tumoideachas<br />
iarbhunscoile, ach mar sin féin tugann sé údar<br />
maith chun freagrachtaí na ceannaireachta a<br />
roinnt i. an cheannaireacht roinnte a léiriú. Dá<br />
bhrí sin, ní mór don cheannaire an tiomantas<br />
coiteann don phróiseas féinmheastóireachta<br />
scoile a spreagadh go hoilte mar mheán chun<br />
acmhainn na ceannaireachta a fhorbairt ar<br />
bhonn scoile uile ar mhaithe leis an bhfoghlaim<br />
agus an teagasc a shaibhriú sa tumoideachas<br />
iarbhunscoile. Tugtar breac-chuntas thíos ar<br />
uirlis féinmheastóireachta scoile a bhaineann<br />
go sonrach leis an tumoideachas, ar dearadh<br />
é chun bonn eolais a chur faoi chleachtas na<br />
ceannaireachta agus an cleachtas a threorú i<br />
gcomhthéacs an oideachais lán-Ghaeilge agus<br />
Gaeltachta.<br />
PAGE 32
Change language