ETBI Journal of Education - Vol 2:2 November 2020 (Irish-medium Education)
This bilingual edition of the Journal of Education celebrates Irish-medium Education
This bilingual edition of the Journal of Education celebrates Irish-medium Education
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>ETBI</strong> <strong>Journal</strong> <strong>of</strong> <strong>Education</strong> <strong>November</strong> <strong>2020</strong><br />
dátheangachas; an bród a chothaítear sa chultúr<br />
Gaelach; pointí breise a bhronntar orthu siúd a<br />
thugann faoi scrúduithe na hArdteistiméireachta<br />
trí mheán na Gaeilge; buntáistí cognaíocha an<br />
dátheangachais; foghlaim teangacha breise;<br />
áisiúlacht an oideachais lán-Ghaeilge de bharr<br />
taithí ar an soláthar céanna ag an mbunleibhéal.<br />
Ar cheann de na buntáistí is mó a bhaineann leis<br />
an iar-bhunscolaíocht lán-Ghaeilge dar le daltaí na<br />
hiar-bhunscoile Gaeltachta, an nádúr a bhaineann<br />
leis an nGaeilge mar theanga chumarsáide toisc<br />
a dtaithí ar an teanga mar theanga baile agus<br />
pobail. Dar leis na daltaí sna hiar-bhunscoileanna<br />
lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht go dtugann<br />
an iar-bhunscolaíocht lán-Ghaeilge ugach don<br />
dalta dua a chaitheamh leis an léann nach gcaitear<br />
leis an oideachas i mBéarla.<br />
Maidir leis na dúshláin a bhaineann leis an iarbhunscolaíocht<br />
lán-Ghaeilge, luaitear easpa<br />
áiseanna lán-Ghaeilge san oideachas, cumas íseal<br />
sa Ghaeilge i measc múinteoirí agus deacrachtaí<br />
bainteach le scrúduithe stáit.<br />
ÚSÁID AN BHÉARLA MAR THEANGA TEAGAISC<br />
AGUS FOGHLAMA SAN IAR-BHUNSCOIL LÁN-<br />
GHAEILGE<br />
I gcás dhaltaí atá sa bhliain dheireanach dá gcuid<br />
iar-bhunscolaíochta sonraítear éagsúlachtaí sna<br />
comhthéacsanna ina bhfuil na scoileanna suite.<br />
Dar le daltaí na hiar-bhunscoile Gaeltachta agus<br />
áiseanna á bplé, gur bac an friotal a bhíonn in<br />
úsáid in áiseanna don oideachas lán-Ghaeilge ar<br />
an tuiscint agus ar an bhfoghlaim. Is é a dtuairim<br />
gur fusa tabhairt faoi ábhair áirithe i mBéarla<br />
seachas bheith ag iarraidh plé le téarmaíocht<br />
Ghaeilge atá dar leo mí-nádúrtha agus níos casta<br />
ná mar ar chóir di a bheith. Dar leo freisin gur<br />
fusa agus ciallmhaire an cleachtas é sin, ó tharla<br />
go bhfuil sé i gceist acu tabhairt faoi na scrúduithe<br />
stáit i mBéarla. Is léir i gcás iar-bhunscoileanna na<br />
Gaeltachta go bhfuil an Béarla in úsáid mar theanga<br />
teagaisc agus foghlama i gcás ábhair éagsúla. Glactar<br />
leis go mbaintear leas as an mBéarla i scoileanna<br />
lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht freisin ach<br />
an chuma ar an scéal gur ar mhaithe le dúshláin<br />
sheachtracha a shárú a dhéantar seo seachas é a<br />
bheith mar thoradh ar chinneadh pearsanta an<br />
dalta.<br />
Aithnítear go bhfuil ról áirithe ag an mBéarla<br />
mar theanga teagaisc agus foghlama in iarbhunscoileanna<br />
lán-Ghaeilge. Moltar féachaint an<br />
mbeadh sé éifeachtach cur chuige dátheangach<br />
a úsáid in amanntaí agus téarmaíocht á scagadh.<br />
Tuigtear nár mhór an cur chuige seo a phleanáil go<br />
cúramach agus monatóireacht ghéar a dhéanamh<br />
air lena chinntiú nach gcuirtear cultúr teagaisc<br />
agus foghlama lán-Ghaeilge na scoile i mbaol. Is<br />
straitéis í seo b’fhéidir a chúiteodh de bheagán pé<br />
bearna foclóra atá in aigne an dalta agus freisin<br />
a d’ullmhódh é / í don léann i mBéarla ag an tríú<br />
leibhéal.<br />
Tugann roinnt rannpháirtithe suntas do mhúinteoirí<br />
nach bhfuil ardchumas acu sa teanga agus é seo<br />
mar bhac ar an bhfoghlaim agus ar an teagasc lán-<br />
Ghaeilge. Dar leis na daltaí go bhfuil tionchar aige<br />
seo ar an bhfoghlaim, ar atmaisféar an ranga agus<br />
ar an gcaidreamh idir an dalta agus an múinteoir.<br />
Moltar go rachfaí i gcomhairle leis na heagraíochtaí<br />
sin a bhfuil forbairt ghairmiúil leanúnach múinteoirí<br />
mar chúram orthu ar mhaithe le cúrsa oiliúna mar<br />
aon le seirbhís tacaíochta a sholáthar a bheadh<br />
dírithe orthu siúd a bhfuil sé i gceist acu tréimhse<br />
ghairmiúil a chaitheamh in iar-bhunscoil lán-<br />
Ghaeilge.<br />
PAGE 89
Change language