ASA JOURNAL 11/2023
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
theme / review<br />
FREE FLOW<br />
66 67<br />
โลกของสถาปัตยกรรมก่อนยุคสมัยใหม่ต่าง<br />
ถูกควบคุมด้วยเงื่อนไขทางโครงสร้างที่ส่วน<br />
ใหญ่ที่เป็นผนังรับน้ำาหนัก ทำาให้ขาดอิสระ<br />
ในการออกแบบ จนมาถึงในยุคสมัยใหม่ การ<br />
ค้นพบคอนกรีตเสริมเหล็กได้เปลี่ยนรูปแบบ<br />
ไปอย่างสิ้นเชิง จากที่เคยถูกควบคุมด้วย<br />
ข้อจำากัดด้านวัสดุ กลายเป็นผนังแยกส่วนออก<br />
จากโครงสร้าง สามารถเปิดช่องได้มากกว่า<br />
ที่เคยทำาได้ ทั้งจากเจาะช่องแสงยาวตลอด<br />
รูปด้าน การเปิดช่องแสงจากระนาบหนึ่งสู่อีก<br />
ระนาบได้อย่างง่ายดาย ทั้งนี้ทั้งนั้นคือคำาตอบ<br />
จากคอนกรีต<br />
บนผืนดินแห่งหนึ่งในเขตเขาใหญ่ฝั่งจังหวัด<br />
นครนายก สภาพโดยรอบเป็นป่าตามธรรมชาติ<br />
ที่ลาดเชิงเขาเป็นที่ตั้งของบ้านหลังหนึ่งซึ่ง<br />
แทรกตัวกับต้นไม้นานาพันธุ์แบบป่าเขตร้อนชื้น<br />
สภาพแวดล้อมโดยรวมมีต้นไม้รายรอบสมบูรณ์<br />
ไม่ไกลจากที่ดินผืนนี้ มีแหล่งน้ำาให้สัตว์ป่า<br />
ในเขาใหญ่มาใช้กินเป็นปรกติ ด้วยเหตุที่ดิน<br />
อยู่ใกล้กับเขตป่า ทำาให้เงื่อนไขในการสร้าง<br />
บ้านพักต้องคิดแก้ปัญหามากขึ้น เงื่อนไขที่<br />
ไม่อาจหลีกเลี่ยงเหล่านี้นำาพาไปสู่การขึ้นรูป<br />
สถาปัตยกรรม<br />
โจทย์เริ่มต้นที่เจ้าของบ้าน ผู้นิยามตัวเองว่าเป็น<br />
city dwellers ต้องการบ้านสำาหรับพักผ่อน<br />
ที่เขาใหญ่ บนผืนดินเนื้อที่ 12 ไร่ครึ่ง โดย<br />
Stu/D/O Architects เป็นสถาปนิกที่มาแก้<br />
โจทย์นี้ จากการทำาความรู้จักกับที่ตั้ง สถาปนิก<br />
ได้พบประเด็นหลักใหญ่คือการครอบครอง<br />
พื้นที่ให้สามารถเชื่อมโยงกับธรรมชาติโดยรอบ<br />
จึงใช้วิธีสร้างกรอบที่มีลักษณะเป็นกำาแพง<br />
คอนกรีตล้อมพื้นที่ตัวบ้านไว้ กรอบนี้มีลักษณะ<br />
ดูอิสระลื่นไหลไปกับเส้นโค้งของภูมิประเทศ<br />
แต่เมื่อมองจากแปลน พบการทับซ้อนของ<br />
หลายวงกลมที่รวมเข้าด้วยกัน มีลักษณะสร้าง<br />
กรอบจากวงกลม 6 วง ที่ตำาแหน่งศูนย์กลาง<br />
สัมพันธ์กับต้นไม้เดิม 6 ต้นในที่ตั้ง แต่ไม่ได้<br />
ล้อมกรอบกำาแพงนี้ด้วยการเชื ่อมวงกลม 6 วง<br />
อย่างตรงไปตรงมา สถาปนิกใช้วิธีสร้างวงกลม<br />
ย่อยใน 6 วงนี้ซ้อนขึ้นมา เพื่อหาจุดสัมผัสทุก<br />
เส้นโค้งที่ทำาให้เส้นกำาแพงนี้ดูลื่นไหล มีอิสระ<br />
มากขึ้น จนเชื่อมโยงเป็นเส้นโค้งเดียวกันอย่าง<br />
มีสัดส่วนกลมกลืนกันในที่สุด<br />
แม้ว่าส่วนพักอาศัยจะเสมือนถูกปิดล้อมจาก<br />
สภาพแวดล้อมภายนอกด้วยผนังโค้งสูง จน<br />
เกิดเป็นคอร์ตภายใน 2 แห่ง คั่นกลางด้วย<br />
มวลกล่องสี่เหลี่ยมบ้าน เมื่อมองไปยังผนัง<br />
โดยรอบ พบกับการเปิดปิดผนังตามจังหวะ<br />
การใช้สอยภายในคอร์ต ด้านทิศใต้คอร์ตใหญ่<br />
ถูกเปิดออก 2 ช่อง ด้านทิศตะวันตก ผนัง<br />
ถูกเปิดสู่คอร์ตเนื่องจากเป็นโรงจอดรถ ส่วน<br />
ด้านผนังด้านทิศตะวันออกถูกเปิดยกขึ้นเข้า<br />
หาป่าเขาใหญ่ ที่ใช้คำาว่ายกเพราะรูปแบบการ<br />
เปิดเป็นเส้นโค้งคล้ายผนังถูกดึงขึ้นให้ฉุดรั้ง<br />
ขึ้นไปในอากาศ ผนังคอร์ตด้านทิศเหนือถูกยก<br />
เข้าหาทางลาดลงล้อไปกับความลาดเอียงจาก<br />
เชิงเขาสู่ที่ราบด้านล่าง คอร์ตภายในทั้งสองจึง<br />
ถูกเชื่อมโยงกับสภาพป่าภายนอกด้วยเทคนิค<br />
การปิดและเปิดตามจังหวะการใช้สอยของ<br />
บ้าน แม้ว่าจะมองดูว่ามีความเสี่ยงเรื่องความ<br />
ปลอดภัยจากสัตว์ป่าภายนอกบ้าน แต่สถาปนิก<br />
ก็ออกแบบให้มีการป้องกันจากการเติมต้นไม้<br />
และน้ำาใต้ช่องเปิดโค้งที่ถูกยกขึ้นมาจากระดับ<br />
ดิน ทำาให้ยากต่อการเข้าถึงภายในคอร์ต<br />
ผนังโค้งรอบบ้านมีโครงสร้างเป็นคอนกรีต<br />
เสริมเหล็กโดยส่วนใหญ่ ทำาให้คอนกรีตแสดง<br />
ศักยภาพที่จะหลอมรวมตัวมันเองเข้ากับเส้น<br />
โค้งสถาปัตยกรรมได้เป็นอย่างดี ผนังโค้ง<br />
บางส่วนถูกเสริมด้วยวัสดุ ICF Blocks หรือ<br />
Insulated Concrete Forms ซึ่งเป็นวัสดุที่เบา<br />
วิธีการก่อสร้างคือระบุรัศมีของผนังโค้งมา<br />
จากโรงงานเพื่อความแม่นยำาในการติดตั้งที่<br />
ไซท์งาน จากนั้นฉาบปูนทับกันร้าวด้วยลวด<br />
เสริมผนัง ฉาบขั้นสุดท้ายด้วยวัสดุฉาบผิวบาง<br />
นอกจากคอร์ตใหญ่ในผนังบ้าน สถาปนิกได้<br />
ออกแบบคอร์ตเล็กๆ อีก 6 แห่ง ข้างกำาแพง<br />
นอกบ้าน 4 แห่ง ในตัวบ้านอีก 2 แห่ง พร้อม<br />
กับเติมต้นไม้ให้ยอดไม้สูงทะลุคอร์ต เพิ่ม<br />
มุมมองที่ดีภายในบ้านให้มีความรู้สึกเข้าถึง<br />
ธรรมชาติทุกฉาก<br />
เมื่ออ่านภาพรวมของบ้าน จะเห็นเป็นเส้นโค้ง<br />
ประสานไปกับก้อนสี่เหลี่ยมผืนผ้า แต่ในส่วน<br />
พื้นที่ชั้น 1 เป็นการรวมทั้งเส้นโค้งจาก<br />
กำาแพงกับส่วนมวลสี่เหลี่ยม การใช้สอยที่ชั้น 1<br />
หลอมรวมไปกับเส้นโค้งของกำาแพงชั้นนอก<br />
ทั้งส่วนพักผ่อน ห้องทำางาน แล้วส่งเส้นโค้งไป<br />
ยังบันไดขึ้นไปชั้น 2 การเปลี่ยนผ่านจากชั ้น 1<br />
ไปยังชั้นที่ 2 เป็นไปแบบค่อยเป็นค่อยไป<br />
ด้วยการออกแบบให้แม่บันไดยื่นออกมาจาก<br />
ผนังคอนกรีต ทำาให้เส้นทางสัญจรเป็นเนื้อ<br />
เดียวกันกับโครงสร้างบ้าน สเปซรายรอบ<br />
บันไดออกแบบเป็นโค้งวงรี เส้นโค้งที่มีภายใน<br />
ไหลออกไปยังผนังภายนอก เชื่อมโยงคอร์ต<br />
เล็กนอกบ้านเข้ากับพื้นที่ชานพักบันได พื้นที่<br />
ใช้สอยที่ชั้น 2 เป็นห้องนอนบรรจุในกล่อง<br />
สี่เหลี่ยมผืนผ้าวางตัวขนานไปตามแนวทิศ<br />
ตะวันออก-ตก ห้องนอนใหญ่เปิดมุมมองสู่<br />
เส้นชันของเขาใหญ่ฝั่งนครนายกอย่างเต็มผืน<br />
ผนัง มวลที่ชั้น 2 พาดตัวบนผนังคอนกรีตโค้ง<br />
ด้วยความต้องการที่ให้ชั้นล่างเป็นเฉลียงโล่ง<br />
หน้าสระว่ายน้ำา ไม่มีเสาวางกลางคอร์ตเพื่อ<br />
เชื่อมมุมมองที่ดีจากภายนอกสู่ภายในบ้าน<br />
การใช้โครงถักเสริมในผนังจึงเป็นทางเลือก<br />
ให้พื้นที่บ้านชั้น 2 ทางทิศใต้ จนมวลบ้านลอย<br />
กลางอากาศพาดยาวเชื่อมผนังโค้งทั้ง 2 ฝั่ง<br />
สามารถรองรับความยาวกว่า 20 เมตรได้<br />
แม้ว่าวัสดุหลักของบ้านนี้เป็นคอนกรีต แต่<br />
ความกระด้างของคอนกรีต ถูกทำาให้ละมุนละไม<br />
ขึ้นด้วยเงาต้นไม้ แสงเงาในงาสถาปัตยกรรม<br />
ทำาหน้าที่เล่นกับเงาแบบหนังตะลุง และคอนกรีต<br />
กลายเป็นฉากรับเงาเล่าเรื่องราวพันธุ์ไม้เขาใหญ่<br />
ที่เปลี่ยนรูปตามองศาของแสงอาทิตย์เคลื่อนไป<br />
ในแต่ละช่วงวัน<br />
อภิชาติ ศรีโรจนภิญโญ สถาปนิก และหนึ่งใน<br />
ผู้ก่อตั้ง Stu/D/O Architects พูดถึงคอนกรีต<br />
ไว้ว่า “คอนกรีตเป็นวัสดุที่สวย และเราก็ชอบ<br />
ใช้คอนกรีตเปลือยผิว เป็นเพราะว่าเราทำางาน<br />
เรียบๆ คอนกรีตเป็นวัสดุสีเทากลางๆ มันจะ<br />
เข้าได้กับทุกงานที่เราออกแบบ เราทำางานที่<br />
เมืองไทยเยอะ แล้ววัสดุที่ไม่แพงในไทยก็คือ<br />
คอนกรีตเมื่อเทียบกับวัสดุอื่น มันสามารถทำา<br />
ได้หลายรูปทรง ทั้งตรง ทั้งโค้ง ก็เลยเป็นที่มา<br />
ที่เราชอบใช้คอนกรีต มันทั้งเปลือยผิวได้ แสดง<br />
สัจจะวัสดุได้ มีทั้งสี ความเป็นกลาง ความ<br />
มินิมอล เป็นแนวทางที่เราชอบทำา เลยเป็นไม้<br />
เหล็ก ผสมคอนกรีตอยู่ตลอด”<br />
3<br />
The walls are formed by<br />
generating six small rings<br />
within them to facilitate<br />
the contact points for each<br />
curved line, resulting in<br />
greater flow and fluidity<br />
of the mass of the walls.<br />
Everything eventually links<br />
together and produces a<br />
smooth,curved line with<br />
visually pleasing proportions.<br />
03<br />
ไดอะแกรมแสดงการ<br />
ก่อรูปบ้านที่สร้างจาก<br />
เส้นโค้ง<br />
04<br />
ภาพมุมสูงเผยให้เห็นบ้าน<br />
แทรกในป่าเชิงเขาใหญ่<br />
4
Change language