ASA JOURNAL 11/2023

136
Revisit
THE BANGKOK SCHOOL FOR THE BLIND
137
ที่ผ่านมาอาคารโรงเรียนสอนคนตาบอดมักถูกพิจารณา
ความสำาคัญทางประวัติศาสตร์ในฐานะสถาปัตยกรรมสมัย
ใหม่ที่ประยุกต์ใช้ระบบการก่อสร้าง ‘ต้นทุนต่ำา’ ที่กำาลังเป็น
ที่นิยมในต่างประเทศ ราวกับว่าระบบโครงสร้างคอนกรีต
สำาเร็จรูปของโรงเรียนสอนคนตาบอดเกิดขึ้นจากการหยิบ
ยืมระบบการก่อสร้างสากลมาอย่างตรงไปตรงมา
อย่างไรก็ตามระบบคอนกรีตสำาเร็จรูปที่เกิดขึ้นในประเทศ
หนึ่งๆ หาได้จำาเป็นต้องเหมือนกับประเทศต้นกำาเนิดไม่
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศพัฒนากับประเทศกำาลังพัฒนา
ที่ระบบคอนกรีตสำาเร็จรูปมีศักยภาพและข้อจำากัดทางการ
ก่อสร้างต่างกัน กล่าวคือแม้รูปแบบของระบบโครงสร้าง
คอนกรีตสำาเร็จรูป ชิ้นส่วนองค์ประกอบ และรายละเอียด
การติดตั้ง ที่ดูแล้วคล้ายคลึงกัน หรือในบางกรณีอาจ
เหมือนกันจนแทบแยกความแตกต่างไม่ออก แต่เงื่อนไข
ทางการผลิตซึ่งเป็นผลมาจากสภาพทางเศรษฐกิจและ
แรงงาน และความสำาคัญที่ระบบนี้มีต่อผู้สร้างสรรค์อย่าง
สถาปนิก ก็ล้วนเป็นเหตุปัจจัยสำาคัญที่ทำาให้คอนกรีตใน
แต่ละแห่งนั้นมีความเฉพาะของตัวเอง
การหวนกลับมาพูดถึงอาคารโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูป
ที่โรงเรียนสอนคนตาบอดในครั้งนี้ จึงไม่ใช่การค้นหา
ต้นแบบของอาคารชนิดเดียวกันเพื่อความเข้าใจในเชิงราก-
เหง้าอิทธิพลทางการออกแบบ แต่มุ่งพิจารณาคอนกรีต
สำาเร็จรูปในฐานะกระบวนการที่สัมพันธ์กับปัจจัยด้าน
เศรษฐกิจแรงงาน และการสร้างตัวตนของสถาปนิก ซึ่ง
มีความสำาคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าอิทธิพลทางความคิดหรือ
รูปแบบทางสถาปัตยกรรมแต่อย่างใด
คอนกรีต ไม่ใช่วัสดุ แต่คือกระบวนการ
ความเข้าใจว่าคอนกรีตสำาเร็จรูปที่สร้างขึ้นในประเทศนอก
ยุโรปมีความเหมือนหรือคล้ายกับระบบสำาเร็จรูปต้นแบบ
จากประเทศในแถบยุโรปนั้น ส่วนหนึ่งมีสาเหตุมาจากการ
ทึกทักเอาว่าคอนกรีตคือ วัสดุ ในลักษณะที่ไม่ต่างจากไม้
และหิน ซึ่งแท้จริงหาได้เป็นเช่นนั้นไม่
คอนกรีตนั้นเกิดจากกระบวนการสังเคราะห์ ไม่ใช่เกิด
ขึ้นจากกระบวนการทางธรรมชาติ แม้วัสดุอย่างซีเมนต์
ทราย กรวด และน้ำา จะเป็นส่วนประกอบของคอนกรีต แต่
ลำาพังวัสดุเหล่านี้ไม่อาจสร้างคอนกรีตขึ้นมาเองได้ ยังต้อง
อาศัยส่วนประกอบที่สำาคัญยิ่งอีกประการหนึ่ง อันได้แก่
แรงงาน (ทั้งแรงงานทางปัญญาและแรงงานมือ) คอนกรีต
จึงจะสามารถถือกำาเนิดขึ้น เพราะฉะนั้นแทนที่จะคิดว่า
คอนกรีตคือวัสดุ จะเข้าท่ากว่าถ้ามองคอนกรีตในฐานะ
‘กระบวนการ’ (process) ซึ่งมีแรงงานเป็นส่วนหนึ่งของ
การผลิต
Historically, the Bangkok School for the Blinds
building was viewed as a modernist architecture that
adopted the ‘low-cost’ construction approach prevalent
in foreign countries at the time. The building’s
prefabricated concrete architecture appeared
to be the result of a straightforward adaptation
of a globally used construction technique. Yet, a
prefabricated concrete structure designed and
constructed in one country was not necessarily
identical of those built in the countries from which
it originated. This is especially true when you look
at the differing contexts between developed and
developing countries and how they affect the
different possibilities and limits of building construction.
While the characteristics of prefabricated
concrete structures, from structural members to
installation details, may appear to be similar or
identical in some cases, certain production-related
conditions resulting from economic situations and
labor, including the significant influence that this
construction technology has on architects, who
are the creators of architecture, are all important
factors contributing to each architectural creation’s
individual characteristic.
Revisiting the prefabricated concrete architecture
of the Bangkok School for the Blind is thus not a
search for the pioneering model of other buildings
with a similar architectural style that followed in the
hope of obtaining a deeper understanding of the
origin and influence of such a design. Instead, it
seeks to examine prefabricated concrete as a process
that was directly related to economic factors,
labor conditions, as well as the architect’s evolving
identity, which are no less important than the architectural
ideas and styles that influenced him.
Concrete is not a material but a process
The belief that prefabricated concrete structures
built outside of Europe are the same or similar to
those built in European countries where the technology
originated stems in part from the misconception
that concrete is a material in the same way that
wood and rocks are, when the reality is quite different.
Concrete is made by a synthetic, rather than a
natural, process. While concrete is composed of
cement, sand, gravel, and water, these components
cannot produce concrete on their own. Labor, both
intellectual and manual, play an important role in the
creation of concrete. Instead of regarding concrete
as a material, it would have made more sense if we
thought of it as a process in which labor constitutes
as an integral part of its creation.
3
EAST ELEVATION
WEST ELEVATION
NORTH ELEVATION
SOUTH ELEVATION
4
03
รูปด้านอาคาร
เครดิตภาพ:
Taylor, Brian Brace
and John Hoskin,
Sumet Jumsai,
Bangkok: Asia Books,
1996., p.112-113
04
ทางเดินหน้าบันไดชั้น 2
โรงเรียนสอนคนบอด
ถ่ายเมื่อ พ.ศ. 2566
เครดิตภาพ:
โดยผู้เขียน