ASA JOURNAL 11/2023

142
Revisit
THE BANGKOK SCHOOL FOR THE BLIND
143
The architect opted for prefabricated
concrete elements and used them in
such a way that challenges the notion
of insecurity by unapologetically
revealing the exposure of the joint
details between individual prefabricated
components. He even chose
colors that would draw attention
to the prefabricated elements, both
structural and non-structural,
heightening passersby’s interest in
the building.
10
11
10
ดีเทลปุ่มเหล็กฝังพื้นรอบ
โคนเสา ช่วยเตือนผู้พิการ
ทางสายตาไม่ให้เดินชนเสา
เครดิตภาพ:
โดยผู้เขียน
11
ดีเทลหัวเสาแต่ละชั้น
ออกแบบเป็นบ่ายื่นไปรับ
เครดิตภาพ:
โดยผู้เขียน
อย่างไรก็ตามสำาหรับ ดร. สุเมธ แล้ว กลับมองเห็นเรื่องนี้
เป็นโอกาสแสดงผลงานให้เป็นที่ยอมรับ เพราะแทนที่จะ
ซ่อนปกปิดรอยต่อขององค์ประกบต่างๆ ให้ดูเสมือนอาคาร
ก่อสร้างแบบโดยทั่วไป (เช่น การก่อสร้างบ้านจัดสรรและ
คอนโดส่วนใหญ่ในสมัยนี้) ซึ่งคงจะเป็นที่คุ้นเคยในการรับรู้
ของผู้คนมากกว่า เขากลับใช้ระบบชิ้นส่วนคอนกรีตสำ าเร็จรูป
เพื่อท้าทายความรู้สึก ‘ไม่มั่นคงแข็งแรง’ ด้วยการแสดง
รอยต่ออาคารที่ประกอบจากชิ้นส่วนสำาเร็จต่างๆ อย่าง
เปิดเผย ไม่ปกปิด มิหนำาซ้ำายังใช้สีสันเน้นความสำาคัญของ
แต่ละองค์ประกอบ ทั้งโครงสร้างและไม่ใช่โครงสร้าง ทำาให้
ผู้พบเห็นสะดุดตาและสนใจ
โครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปของอาคารโรงเรียนสอนคน-
ตาบอด ประกอบด้วยชิ้นส่วนคานหลักและคานซอยแบบ
เข็ม I-Section แผ่นพื้นที่ออกแบบเป็นแผ่นๆ มาต่อกัน
โดยแต่ละแผ่นมีน้ำาหนักเบาพอที่คน 2 คน จะยกได้ และ
สุดท้ายคือเสา ที่สุดท้ายแล้วก็สามารถผลิตด้วยกรรมวิธี
สำาเร็จรูปเช่นกัน ส่วนฐานรากใช้วิธีหล่อในที่โดยทำาเป็น
เบ้าตัวเมียเพื่อให้นำาเสาสำาเร็จรูปมาติดตั้งอย่างง่ายดาย
หลังจากโรงเรียนสอนคนตาบอด ดร. สุเมธ ยังใช้ระบบ
โครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปที่พัฒนาขึ้นนี้ไปประยุกต์ใช้กับ
การออกแบบก่อสร้างของตนเองอีกหลายหลัง ไม่ว่าจะเป็น
สำานักงาน DAIKIN ที่สะพานหัวช้าง และอาคาร มินิแฟลต
“เฉลิมนิจคอร์ต” อาคารพักอาศัยชุดในซอยสุขุมวิท 53
ที่ ดร. สุเมธ เป็นทั้งเจ้าของและผู้ออกแบบเอง (ปัจจุบันทั้ง
สองอาคารถูกรื้อถอนไปแล้ว) อันแสดงให้เห็นถึงการต่อยอด
ความสำาเร็จจากระบบโครงสร้างคอนกรีตสำาเร็จรูปจาก
โรงเรียนสอนคนตาบอด
ในคริสต์ทศวรรษที่ 1970 ระบบชิ้นส่วนคอนกรีตสำาเร็ตรูป
ซึ่งกำาลังท้าทายอาชีพสถาปนิกในยุโรปอย่างถึงรากถึงโคน
กลับเกื้อหนุนให้สถาปนิกในอีกซีกโลกหนึ่งใช้เป็นโอกาส
ในการสร้างตัวตนทางอาชีพการงานขึ้น ข้อค้นพบเล็กๆ
ที่ได้จากการหวนกลับไปพิจารณาคอนกรีตสำาเร็จรูป ณ
โรงเรียนสอนตาบอดในครั้งนี้ คงพอจะทำาให้เราตระหนักถึง
ความสำาคัญของคอนกรีตในฐานะกระบวนการที่มีเงื่อนไข
อันเป็นแบบฉบับเฉพาะตัว และไม่ด่วนตัดสินสาระสำาคัญ
ของมันจากภาพลักษณ์ รูปแบบ หรืออิทธิพลทางความคิด
แต่เพียงอย่างเดียว
References:
Anon. “Prefabs and Rationalized Building” อาษา, 1 (กันยายน 2515): ไม่ปรากฎเลขหน้า.
Forty, Adrian. (2012). Concrete and Culture: A Material History. 1st ed. London: Reaktion Books.
Taylor, Brian Brace (1996). Sumet Jumsai. Bangkok: Asia Books.
สัมภาษณ์ ดร. สุเมธ ชุมสาย ณ อยุธยา, สถาปนิกและศิลปิ นแห่งชาติ สาขาศิลปะสถาปั ตยกรรม
(สถาปั ตยกรรมแบบร่วมสมัย) ประจำปี 2541, 8 กุมภาพันธ์ 2566)
Dr. Sumet, however, saw it as an opportunity to
increase the visibility of his work. Instead of concealing
the traces of structural member joineries
to create a more typical-looking building (such as
homes in housing estates or condominiums), which
would be more agreeable to the general public, he
opted for prefabricated concrete elements and used
them in such a way that challenges the notion of insecurity
by unapologetically revealing the exposure
of the joint details between individual prefabricated
components. He even chose colors that would draw
attention to the prefabricated elements, both structural
and non-structural, heightening passersby’s
interest in the building.
The Bangkok School for the Blind’s prefabricated
structure is made up of girders and I-section beams,
as well as floor slabs that were all connected together.
Each slab could be carried without difficulty
by two men. The columns were likewise prefabricated,
but the foundation was built on site with
a design that allowed the columns to be simply
erected.
Dr. Sumet had used the newly developed prefabricated
concrete method in several more projects
after the Bangkok School for the Blind. Among
them were the DAIKIN headquarters in Bangkok’s
Rajathevi area and ‘Chalermnit Court,’ a miniflat
building on Soi Sukhumvit 53 Street owned
and designed by Dr. Sumet (both buildings were
demolished). These projects are evidence of the
architect’s successful architectural endeavor,
which began with the prefabricated concrete
structure of the Bangkok School for the Blind.
In the 1970s, when prefabricated concrete systems
were shaking architects in the West to the core, the
same technology was aiding an architect on the
other side of the world in establishing a career and
architectural identity. A small discovery from this
revisit at the Bangkok School for the Blind this time
around was the realization of the importance of
concrete as a process with its own unique set of
conditions. Its essence, thus, should not be judged
solely by the visuals, styles, or ideological influences
that lead to its conception.
พินัย สิริเกียรติกุล
สำเร็จการศึกษาทาง
ด้านสถาปั ตยกรรมและ
สถาปั ตยกรรมไทยจาก
มหาวิทยาลัยศิลปากร
และประวัติศาสตร์
สถาปั ตยกรรมในระดับ
ดุษฎีบัณฑิตจากมหา-
วิทยาลัยคอลเลจลอนดอน
ปั จจุบันดำรงตำแหน่ง
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะ
สถาปั ตยกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยศิลปากร
วังท่าพระ โดยมีผลงาน
หนังสื อล่าสุดได้แก่ เปิ ด
คลังเอกสาร อมร ศรีวงศ์
(2563) ซึ่งศึกษาผลงาน
สถาปั ตยกรรมของ
“สถาปนิก” ผู้ซึ ่งไม่เคย
เรียนในโรงเรียนสถา-
ปั ตยกรรม
Pinai Sirikiatikul
studied Architecture
and Thai Architecture
at Faculty of Architec
ture, Silpakorn University,
Bangkok, and
completed his PhD
in 2012 at University
College London. He is
currently an assistant
professor at Faculty of
Architecture, Silpakorn
University, Bangkok.
His recent book, Unpacking
the Archives:
Amorn Srivongse, released
in 2020 explores
the architectural works
of the lesser-known,
self-taught architect,
Amorn Srivongse.