Untitled - Stichting Papua Erfgoed

van hun leven met het verdienen van kaurischelpen door het leveren van voedingsmiddelen,
bouwmaterialen, etnografica, vogels, slangen, kikkers, insekten
voor de zoöloog van de expeditie en stenen voor de geoloog. De 'Soerabajamensen'
moesten wel heel wat schelpen bezitten als ze zelfs voor waardeloze
stenen met kaurischelpen betaalden! Het zouden geen goede Ekari's zijn als ze
als sluwe kooplieden van het Centrale Bergland geen slaatje uit de situatie
hadden proberen te slaan.
Het duurde dan ook niet lang of ze begonnen de prijzen drastisch te verhogen.
Het werd hoog tijd dat er maatregelen getroffen werden om te voorkomen dat
de waarde van de kaurischelp niet nog meer daalde dan nu al het geval was.
De bruidsprijs was inmiddels al flink gestegen. Deze prijs, die bij Van Eechouds
komst in het merengebied veertig katiri's bedroeg, was intussen al tot zestig
gestegen. Aan de leider van de expeditie, evenals aan de missie en de zending,
werd verzocht een maand lang geen enkele betaling in schelpen te doen. Ook
het bestuur zou zich uiteraard aan deze regel houden. Betalingen werden alleen
nog in contactartikelen als kralen, spiegeltjes en mesjes gedaan. Het was een
soort boycotsysteem om de Ekari's te dwingen met name de prijzen van bataten,
groenten, kreeften enzovoort te verlagen. De eerste week dachten ze er niet
aan om minder voor hun koopwaren te accepteren, maar de tweede vroegen ze
al of we toch maar hun bataten wilden afnemen. De derde week smeekten ze
of we toch alsjeblieft wat wilden kopen tegen betaling van schelpen. Alle partijen
hielden zich echter strikt aan de afspraak om vier weken lang geen betaling
in schelpen te doen, al vond ik het erg jammer de vrouwen onverrichter zake
naar huis te zien gaan met hun draagnetten vol bataten en groenten. Zelfs Weakebo,
altijd uit op schelpengeld, kwam er zich mee bemoeien. Het was voor
iedereen een opluchting toen we de schelpenboy cot weer konden opheffen.
Geholpen had het wel, want de Ekari's accepteerden weer graag de oude koers.
Er werden vaste prijzen afgesproken, waaraan de Bergpapoea's van Enarotali
zich strikt hielden.
Le Roux had, met name voor zijn tocht naar het oosten, gerekend op de diensten
van Soalekigi, die voor mij op de Kemandora-expeditie een onbetaalbare
hulp was geweest. Hij was hoogst verbaasd en gebelgd toen Soalekigi, zelfs tegen
betaling van kauri's en bijlen, niet was over te halen met hem mee te gaan.
Soalekigi was echter een zeer kieskeurig man wat betreft het kiezen van zijn
vrienden. Hij was bepaald geen allemansvriend, maar een man met sterke persoonlijke
sympathieën en antipathieën. Hij was alleen bereid Le Roux te vergezellen
als ik zelf ook mee zou gaan. Om de een of andere, mij onbegrijpelijke
reden voelde hij zich niet helemaal op zijn gemak bij Le Roux.
Behalve dr. Eyma, die al een halfjaar onder de Bergpapoea's had gewerkt,
hadden de stafleden van de expeditie een heel andere benadering van de bevolking
dan ik gewend was. Ik herinner me hoe de fysisch antropoloog, dokter
Brouwer, klaagde dat de mensen niet naar zijn bivak kwamen om gemeten te
worden. Hij wenste bediend te worden. En dat was nu juist het grote verschil
met het werken op Java, waar Brouwer als officier van gezondheid gediend had.
Daar kwam de bevolking naar je toe; maar hier, in het hart van Nieuw-Guinea,
moest je zelf de mensen in hun dorpen gaan opzoeken. En dat deden de expeditieleden
in het begin te weinig. Ze wachtten op een stoel in het bivak op de
132