Untitled - Stichting Papua Erfgoed

het Papoea Bataljon zou worden opgenomen in een korps Algemene Politie.
Het weerzien met mijn oude lijfgarde was roerend. Op een gegeven ogenblik zag
Joachim Moté me plotseling in de verte aankomen. Als een hond die zijn baas
meent te herkennen, bleef hij stokstijf staan. Toen sloop hij langzaam in een
wat gebogen houding, het hoofd heen en weer wiegend om het beeld beter te
kunnen onderscheiden, op me toe. Dan een lange schreeuw: 'Toeani!' Hij rende
op me af. Als hij niet in militair uniform was geweest, zou hij me misschien om
de hals gevlogen zijn. Zó spontaan, enthousiast, blij was het weerzien met de
'kontolulle'. In een minimum van tijd was ik door de andere leden van de lijfgarde
omringd en bestond er eigenlijk geen verschil meer in militaire rangen.
We waren weer Oaktree, dat wil zeggen we waren één.
Van deze gelegenheid maakte ik gebruik kennis te maken met de metamorfose
die Hollandia had ondergaan. De kleine, slaperige onderafdelingshoofdplaats
aan de koraalkust van de Humboldtbaai van voor de oorlog, waar slechts drie
Europeanen met hun gezinnen woonden, bleek veranderd te zijn in een enorme
Amerikaanse oorlogsbasis van tienduizenden militairen, vliegvelden vol vliegtuigen,
tientallen kilometers lange wegen vol jeeps, trucks, oorlogs- en Libertyschepen
aan talrijke aanlegsteigers of voor anker in de sprookjesachtig mooie
baai. Tentenkampen en barakken overal op de heuvels en in de vlakten; Coca-
Colabars langs de weg het binnenland in met zijn gevaarlijke, steile en scherpe
bochten, waar bij een van de gevaarlijkste een metershoog bord was geplaatst,
waarop dagelijks de stand werd aangegeven van het aantal doden dat daar tot
die dag op dit punt was geteld. Even daarvoor een meer dan levensgrote pinup-girl
met bevallige 'curves' (lijnen) met de waarschuwing: 'Look out for the
curves.' (Pas op de bochten.) Grote hospitalen, ongeveer tachtig openluchtbioscopen
en onvoorstelbare hoeveelheden goederen, die bij gebrek aan voldoende
iglo's en andere bergruimten metershoog in de open lucht stonden opgestapeld.
Van de Humboldtbaai het binnenland in naar de drie vliegvelden bij het Sentanimeer
tot aan de Tanah Merahbaai in het westen liep een benzineleiding
langs de weg, waaruit ieder (gratis) kon bijtanken. Op diverse plaatsen lekte de
leiding. Niemand bekommerde zich erom. De yankees schenen van alles te veel
te hebben. Ook benzine!
Boven op de heuvels aan de voet van het Cycloopgebergte bij Ifar stond generaal
MacArthurs huis met het schitterende uitzicht op het Sentanimeer. De generaal
had sinds enige tijd zijn hoofdkwartier alweer verplaatst naar Leyte, Filippijnen,
om zijn belofte van 1942 - 'I shall return' - gestand te doen.
In juli 1946 - de oorlog was intussen ten einde en de politieke verwikkelingen
in Indonesië waren in volle gang — bezocht ik opnieuw Hollandia om in opdracht
van de regering in Batavia de Biakse HBA (hulpbestuursassistent) Frans
Kaisiepo (tijdens het Indonesische bewind gouverneur van West-Irian van 1968
tot 1974), die Nieuw-Guinea op de Malinoconferentie in Zuid-Celebes zou vertegenwoordigen,
als adviseur bij te staan. Het was in feite de eerste keer dat
Nieuw-Guinea als zelfstandig gebiedsdeel tegenover Indonesië naar buiten trad.
Voordien was het alleen maar een deel van de residentie der Molukken geweest.
Het was ook de eerste maal dat de vertegenwoordiger een landskind was
272