Untitled - Stichting Papua Erfgoed

Ik heb me later vaak afgevraagd waarom ik besloot te blijven en koos voor een
leven vol onzekerheden, risico's en gevaren, terwijl het toch zo eenvoudig was
in het vliegtuig naar Australië te stappen. Het was geen emotioneel besluit. Ik
had er maanden over nagedacht en me voorbereid op een lang verblijf in het
binnenland. Ik beschouwde het op dit moment zelfs niet als een plicht om te
blijven; zeker niet na Van der Plas' brief, die me volkomen vrijliet in mijn beslissing
en liet doorschemeren dat het hem eigenlijk wel zo lief zou zijn en goed
uitkwam als ik niet bleef. Het was al evenmin een demonstratie van goedkoop
heidendom om te blijven. Ik had er geen enkele behoefte aan iets spectaculairs
te doen.
Waarom ik dan toch besloot te blijven?
Ik denk omdat ik het vanzelfsprekend vond dat ik niet zomaar wegging en de
boel in de steek liet. Ook omdat ik ervan overtuigd was dat we ons in het
Centrale Bergland konden handhaven. Was het de uitdaging te tonen dat dit
kon?
Er wordt deze nacht niet veel geslapen. Iedereen is hard bezig de laatste zaken
te regelen voor het vertrek vroeg in de morgen.
In het schemerige licht van de walmende petroleumlamp beantwoord ik de brief
van Van der Plas en schrijf: 'Ik ben besloten om in Nieuw-Guinea te blijven.
Het is mogelijk ons met een kleine, beweeglijke intelligence party en met de
hulp van onze Bergpapoeavrienden in het bergland te handhaven. Als het
Hauptmann Detzner in de Eerste Wereldoorlog gelukt is zich vier jaar tot de
vrede staande te houden, kan ik het ook. Detzner deed het alleen, maar ik heb
hier 50 000 Bergpapoeavrienden . . .' Maar ik heb nog meer. Behalve de oorspronkelijke
vijf voor Oaktree, onze intelligence party, reeds eerder aangewezen
partyleden - behalve ik zelf zijn dat korporaal-telegrafist Rudy Gout, korporaal
Chris Berger (die met de Y 45 is gearriveerd om korporaal Posthuma te vervangen),
de Menadonese veldpolitieagent Kaboeroean en de veldpolitieagent Kottadiny,
een Aroenees - bieden zich nog vier anderen vrijwillig aan om te blijven
als zij horen dat ik ook blijf. Het zijn Habel Honggoljan, een Papoease landschapsagent,
afkomstig uit het Fakfakse, Izaac Toemahoe, onze Ambonese timmerman,
Lambert Noerwé, mijn Ceramse tourneejongen, en Boo, een Timorese
gestrafte, die er wegens moord nog zeven jaar op heeft zitten (maar die ik, alvast
vooruitlopende op de beslissing van de regering in Australië, vrij verklaar).
Inclusief mij zelf is Oaktree officieel negen man sterk. Nu we een militaire
party vormen, is het gemakkelijker voor de oorlogvoering te werken.
Met schout-bij-nacht Koenraad worden de laatste instructies besproken: 'Als je
blijft, doe dan geen ondoordachte dingen. Probeer geen bravourestukjes uit te
halen. Het gaat ons om het verzamelen van zoveel mogelijk inlichtingen over
de Japanners!'
24 mei 1943. Ik heb de hele nacht niet geslapen. Er was nog zoveel te regelen.
Misschien kwam het ook door alle emoties bij het begin van een nieuwe episode
vol onzekerheden, waarin we vooral op eigen kracht onze weg zullen moeten
vinden en geïsoleerder dan ooit tevoren zullen zijn.
Om half vijf in de ochtend - het is nog donker - staan we allen op de steiger
en nemen afscheid van de vertrekkenden.
192