Untitled - Stichting Papua Erfgoed

Samen met de botanicus dr. Eyma en Sitanala zal ik de tocht maken die me de
gelegenheid moet bieden iets meer van de zuidelijke oever van het Paniai- en
Tagemeer aan de weet te komen.
Voor de overtocht naar Kotodidè, de Obanovallei, wordt gebruik gemaakt
van de dubbele vlerkprauw waarover het bestuur beschikt en die het lichtst te
roeien is. Een buitenboordmotor bezit de bestuurspost niet. Het is acht uur
roeien naar Kotodidè. De logge, uitgeholde boomstamkano's van de Ekari's,
met hun plat afgekapte voor- en achtersteven zonder enige stroomlijn, zijn te
zwaar en schieten niet snel genoeg op, vooral als ze door de mannelijke Ekari's
moeten worden geroeid.
Roeien is hier vrouwenarbeid en dus niets voor de heren der schepping, die zich
laten roeien. Mannen lopen met pijl en boog, vrouwen met peddels. Zie je - wat
ik slechts een heel enkele keer heb waargenomen - een man geregeld met peddels
lopen en nooit pijl en boog dragen, dan staat hij bij de bevolking bekend
als verwijfd en zonderling, zo niet als homofiel.
Een bezwaar van de prauwen van de Bergpapoea's is dat ze te smal zijn voor
Europese heupen, zodat wij niet in de uitgeholde boomstam kunnen zitten, maar
op de rand van de wankele boomstamkano moeten belanceren om hem niet te
laten kantelen, hetgeen vooral in het begin de nodige oefening vereist. Een ander
groot nadeel van deze logge prauwen op het Paniaimeer is, dat het meeste
hout op deze grote hoogte een hoger soortelijk gewicht heeft dan water en de
prauwen bij vollopen onmiddellijk zinken. Onder de vrouwen die de kreeftenvangst
verzorgen, vallen nogal eens slachtoffers, daar de prauwen bij de gevreesde
pitti, de noordwestenwind met zijn vinnige, witgekuifde, kort op elkaar
volgende golfslagen, snel vollopen en als een baksteen zinken.
Bij het vertrek in de weldadige hoogtezon van de vroege ochtenduren genieten
we van een machtig uitzicht over het glinsterende, spiegelgladde, honderd achtentwintig
vierkante kilometer metende wateroppervlak, omgeven door een ring
van bergketens. Aan de zuidkant ervan ligt, hoog torenend boven de omgeving,
de 3225 meter hoge kolos Dejai, van de top waarvan, naar men zegt, de Mimikakust
en de Arafoerazee te zien zijn. In het westen bevinden zich de grillige
vormen van het woeste, bijna vierduizend meter hoge Weylandgebergte, met
daarin de gemakkelijk te herkennen dubbeltop, die door de verkenners van de
militaire exploratie van 1907 tot 1915 de Twee Gebroeders werd gedoopt. In
de noordwesthoek ligt de opvallend lage Dejatepas, slechts een kleine dertig
meter boven het meerniveau gelegen, zó laag dat wel verondersteld wordt dat
het meer oorspronkelijk door de noordwesthoek naar de noordkust afwaterde.
Nu vloeit het meer naar de zuidkust af. In de zuidoostfïoek breekt de Jawerivier
met een diep ingesneden dal door de zuidelijke hoofdketen.
In het noorden en oosten vindt men de uitgestrekte, diep landinwaarts schietende,
groene moerasvlakten. In de noordoostelijke bergketen is een zadel te zien,
dat wijst op een toegangsweg tot het oostelijke terra incognita.
Het is vroeg in de ochtend. In de stralende ochtendzon lijkt alles ongekend
vriendelijk en vredig. Op het meer bevinden zich tientallen prauwen, die voor
de kreeftenvangst uitvaren. Behalve een kleine meervalsoort, die in de afwatering
van het Paniaimeer voorkomt, zijn er geen vissen in de Wisselmeren.
77