Untitled - Stichting Papua Erfgoed

en de meeste Indonesische goeroes van zending en missie naar Merauke afgevoerd.
Zodra er weer een Catalina beschikbaar is, zal opnieuw personeel worden
geëvacueerd. De 'geleidelijke' evacuatie die mij is toegezegd, verloopt echter
wel uitermate 'geleidelijk': pas vier maanden later komt er weer een Catalina,
een Nederlandse, om het laatste overtollige personeel aan de Wisselmeren en in
Kemandora naar Merauke en Australië af te voeren. Dat geschiedt precies een
week voor de Japanners Enarotali bezetten. Het is dus net op tijd.
Intussen begint de tijd van wachten op evacuatievliegtuigen die zullen komen,
maar wier komst steeds weer wordt afgezegd. De spanning stijgt met de dag,
terwijl de Japanners met de maand dichterbij komen.
Het is niet langer verantwoord de radio-installatie in Enarotali te laten, aangezien
de Japanners op de hoogte zijn van de aanwezigheid ervan. Radiotelegrafist
Rudy Gout wordt daarom met zijn zenders op een nieuwe geheime basis in de
heuvels van Kèbo gestationeerd, aan de noordelijke oever van het Paniaimeer,
waar, verborgen onder de bomen van het regenbos, een nieuw kamp wordt gebouwd
en ook een deel van de uit Australië meegekomen postduiven een plaats
krijgt. We noemen de nieuwe plaats Margrietdorp naar de die maand (januari
1943) geboren jongste Oranjetelg. Voor de verbinding tussen Enarotali en Margrietdorp
zijn de postduiven van groot nut. Gout, die in Margrietdorp de telegrammen
uit Australië ontvangt, zendt deze per postduif naar mij toe in Enarotali.
's Nachts kan bij helder weer tot op zekere hoogte gebruik gemaakt worden van
lichtseinen in morse. Gemakshalve hebben we de duiven namen gegeven van
bekende vliegers, die gemakkelijker te onthouden zijn dan de nummers die in
de aluminium ringen om hun poten geslagen zijn. Ook bij controletournees om
het Tigimeer, waar de Japanners bij een opmars langs zullen moeten komen,
bewijzen de duiven goede diensten voor het doorgeven van berichten naar Enarotali
en Margrietdorp. Het is het enige gebied in West-Nieuw-Guinea waar
voor de berichtgeving van postduiven gebruik wordt gemaakt.
Het is, nu de Japanners zich al aan de zuidkust genesteld hebben, van het grootste
belang dat er systematisch tegen hen gerichte propaganda wordt gemaakt.
Het is nu niet meer mogelijk de Bergpapoea's buiten de oorlog te houden, zoals
ik had gehoopt. Ik reis zoveel mogelijk alle varkensfeesten af om de bergbevolking
over het optreden van de Japanners in te lichten, verhalen die dan
weer prompt met de nodige franje en overdrijving door de Ekari's over het
verdere bergland verspreid worden. Vooral Weakebo, geboren redenaar, laat
bij zijn redevoeringen zijn ongebreidelde fantasie de vrije teugel, waarbij de Japanners
als volstrekt onmenselijke monsters worden voorgesteld, die - aldus
Weakebo - zich zelfs vergrijpen aan katholieke zusters.
Hij maakt zich ernstig zorgen over de oorlog en een opmars van de Japanners
naar Enarotali. Zijn dorp Dokoridoba en het gebied van de Jaba-Motés liggen
langs de opmarsroute. Hij kan er met zijn verstand niet bij dat de Japanners de
kontolulle willen doden of verdrijven uit het bergland. Hij denkt er diep over
na en komt op een dag met het voorstel om tussen de Japanners en mij te bemiddelen.
'Laat mij met Soalekigi en enkele andere grote tonawi naar de kust gaan om
het hoofd van de Japanners te bezoeken,' stelt hij voor. 'Ik zal met hem spreken
185