"Vies niet, homo wel" Ervaringen van homo- en ... - EduDivers

hen is homo-emancipatie concreter dan emancipatie in het algemeen, wat het vinden van
aansluiting bij lesbische collega's bemoeilijkt. Ook is het voor homodocenten onderling niet altijd
makkelijk elkaar te vinden op dit punt.
In meer informele situaties (de gang, de docentenkamer, toenvallige of privéontmoetingen) komt
het homo zijn van de docenten regelmatig terloops aan de orde. Het hangt van de sfeer en
samenwerking op een school af hoe persoonlijk en direct dat kan worden. In meer formele
situaties (sollicitaties, vergaderingen, ouderavond, in de les) is men daar echter zeer voorzichtig
mee. Zo komt homoseksualiteit in de sollicitatiegesprekken meestal niet aan de orde. Wel stelt
men het soms aan de orde op vergaderingen als daar aanleiding voor is. De directie wordt vaak
wel ingelicht, maar onder informele omstandigheden. Dat gebeurt om eventuele problemen te
ondervangen. Bij voorkeur spreekt men een vertrouwde adjunct-directeur aan. Bij het
vermoeden dat de reactie niet erg positief zal zijn bouwt men zekerheden in om verwijten
achteraf te voorkomen.
Als homodocenten zich geshockeerd voelen door overdreven macho- of heterogedrag van
collega's protesteren zij daar soms tegen. Vaak doen zij dat door de betreffende collega een
koekje van eigen deeg te geven; bijvoorbeeld door zelf juist normdoorbrekend gedrag te
vertonen (nichterig gedrag of door stereoptype heterogedrag te parodiëren (`camp'). Dat is dan
een schrale troost voor al de opgelopen frustraties.
Lesgeven over emancipatie
Globaal worden er vier soorten emancipatiestrategieën gebruikt:
(1) Losse opmerkingen
De meest voorkomende en veilige strategie is het als docent maken van losse opmerkingen
over emancipatie. Als de docent zelf opmerkingen maakt houdt hij/zij de situatie het meest in de
hand. Voor manlijke homodocenten is dit een favoriete strategie. Zij hebben vaak een serie
standaardopmerkingen klaar die in verschillende situaties toepasbaar zijn. Vooral mannen met
een uitgesproken homostijl hebben een dergelijk arsenaal beschikbaar. Zo zegt een leraar die
bij biologie (voor jong volwassen cursisten) de prostaat behandelt:
"Ja, en Belinda, niet vergeten he, de prostaat is nou ook het orgaan dat het voor een heleboel
homoseksuele mannen zo plezierig maakt om geneukt te worden." (leraar 1)
De meeste mannen merken dat zulke (ook seksuele) opmerkingen wel inslaan en maken er
daarom graag gebruik van.
(2) Ingaan op vragen
Iets riskanter is het ingaan op vragen van leerlingen. Daarbij moet eerst beoordeeld worden of
de vraag serieus bedoeld is of alleen maar om de les te traineren. In het laatste geval gaat de
vraag meestal `de ijskast in'. Bij het in de ijskast zetten hangt het van het initiatief van de docent
af wanneer en of erop teruggekomen wordt. Manlijke homodocenten gaan niet zo graag in op
vragen en opmerkingen van leerlingen omdat deze het risico met zich meebrengen dat er
`gekeet' gaat worden en dat hij de controle verliest.
(3) Zelf voorlichting geven
Een derde manier is om zelf een vorm van voorlichting te geven of emancipatie in het leerprogramma
op te nemen. Veel mensen vertellen bij wijze van voorlichting iets over zichzelf.
Meestal wordt de persoonlijke informatie beperkt tot hoe men `het' ontdekt heeft, de coming-out
en hoe de schooltijd beleefd is. Niet aan de orde komen het huidige relatiepatroon (behalve als
vage verwijzing naar een partner, of: "voor mij is een vriendinnetje toch veel leuker" (lerares 10)
12