"Vies niet, homo wel" Ervaringen van homo- en ... - EduDivers

ne strategie om vragen van leerlingen over collega's te ontwijken is het meest genoemde
voorbeeld van ontwijking. Ontwijkende wedervragen en gewoon niet reageren op vragen of
opmerkingen zijn andere manieren.
7. Ontkennen
Botweg ontkennen dat men homo is of de indruk wekken dat men hetero is zou binnen deze
categorie strategieën vallen. In dit onderzoek (naar strategieën van `openlijke' docenten)
kunnen we hiervan echter maar één voorbeeld vinden. Daarbij ging het om een leraar die
vertelde dat hij op de LHNO waar hij vroeger werkte "geen zin in gezeik" had en dus botweg alle
vragen afkapte.
"Nou, ik zeg gewoon overal "nee" op en op een gegeven ogenblik houdt het op met vragen."
(leraar 13)
Deze gedetailleerde onderverdeling aan de hand van zichtbaarheid maakt duidelijk dat het vaak
gemaakte onderscheid tussen `openlijke' en `verhulde' docenten niet aansluit op de
werkelijkheid. Ook docenten die zichzelf `openlijk' noemen hanteren minder zichtbare manieren
om ervoor uit te komen. De stijl en de omstandigheden bepalen voor een groot deel welke
categorieën strategieën men het meest benut.
Het tellen van het aantal genoemde openlijkheidsstrategieën per categorie per docent geeft een
verhelderend beeld. De drie mannenstijlen blijken dan duidelijk herkenbaar te zijn. We zien dan
dat de `flikker' stijl zich kenmerkt door de meer expliciete strategieën (categorie 1 en 2), dat de
`nichterige' stijl zich met name in de reacties en het `homo' gedrag manifesteert (categorieën 2
en 3) en dat in de `normale' stijl een lichte nadruk ligt op reactie en het niet aan de orde stellen
(categorieën 2 en 5/6).
Deze patronen gaan niet voor alle homodocenten even sterk op. Zo zien we dat een
onderwijzer wel een soortgelijk patroon vertoont als een andere `flikker', maar dat zijn aantal
strategieën in categorie 1 toch heel laag is. Dit komt omdat hij onderwijzer is, die weliswaar een
flikkerideologie hanteert, maar ook vindt dat je het op een basisschool niet aan de orde moet
stellen. De situatie legt hier dus een beperking op aan de consequente uitvoering van de stijl.
Ook kunnen we opmerken dat er verschillende gradaties bestaan waarin men expliciet nichterig
kan overkomen. Het is moeilijk aan te geven of ook hier de situatie een rol speelt.
Het eerste dat opvalt bij de vrouwen is het geringe aantal `openlijkheids' strategieën. De indruk
dat lesbische vrouwen minder `zichtbaar' zijn in het onderwijs wordt hier dus bevestigd.
Patronen blijken er in de lesbische strategieën nauwelijks te zitten. Bij de lesbisch-feministische
leraressen zien we weinig strategieën die het lesbisch zijn als bekend veronderstellen of het niet
aan de orde stellen, maar het meer expliciete repertoire aan strategien is ook klein. We zouden
kunnen zeggen dat lesbisch-feministische vrouwen zich niet verbergen, maar ook weinig moeite
doen zich als zodanig te presenteren. We hebben in eerdere hoofdstukken al gezien waarom:
zij worden ondanks hun impliciete opstelling al snel door anderen als lesbisch of vaker als
feministe benoemd. Zelf vinden zij aanpassing aan de groep belangrijker dan presentatie van
een eigen stijl. Minder radicale vrouwen verschillen van lesbisch-feministen doordat zij juist wel
hun lesbisch zijn bekend veronderstellen zonder het aan de orde te stellen. Zij schijnen meer
`verdekt' aanwezig te zijn. Vrouwen die vinden dat lesbisch zijn een persoonlijke zaak is
noemen (in tegenstelling tot lesbisch-feministische vrouwen) weinig strategieën op `lesbisch'
gedrag en noemen veel strategieën waarbij hun lesbisch zijn bekend wordt verondersteld (wat
lesbisch-feministische vrouwen juist weer minder doen). We kunnen stellen dat deze vrouwen
zich niet willen onderscheiden op lesbisch gedrag en `normaal' gedrag op prijs stellen.
38