"Vies niet, homo wel" Ervaringen van homo- en ... - EduDivers

"Nou, dat wisten ze dus niet (dat hij homo was, PD), dus ze wilden weleens weten hoe dat zat.
Want dat verbaasde ze wel, dat die kinderen dat gingen zeggen. En wat ik precies
gezegd had allemaal, dat wilden ze dan toch wel even precies weten." (leraar 13)
In een groot aantal gevallen was het voor de docent een uitgemaakte zaak dat er sprake was
van discriminatie, terwijl andere partijen in het conflict de schuld bij de homo/lesbische docent
legden. Vaak wordt dan gesteld dat homoseksualiteit helemaal geen rol speelde, maar dat de
docent disfunctioneerde, of dat juist aspecten van de homoseksuele leefstijl aanstootgevend
waren - en daardoor niet acceptabel.
In een globale vergelijking met heterodocenten kwamen enkele verschillen tussen homo- en
heterodocenten naar voren, die voor heterocollega's een steen des aanstoots blijken te kunnen
vormen. Het feit dat homoseksuelen moeten kiezen al dan niet ervoor uit te komen in onze
maatschappij blijkt tot gevolg te hebben dat hun privacy soms anders gedefinieerd wordt dan
die van heteroseksuelen.
Ten eerste wordt dat gedaan door de heteroseksuele collega's en schoolmanagers, die de
levenssfeer van relaties en seksualiteit van homo's soms als privé wensen te beschouwen,
terwijl diezelfde aspecten van hun eigen leven openbaar zijn. Homo's ervaren dat als
discriminatie.
Ten tweede wordt de privacy soms anders gedefinieerd door openlijke homoseksuelen zelf, die
het gebied van de privacy uitgebreid hebben als een vanzelfsprekend gevolg van onderlinge gesprekken
over coming-out en over seksualiteit. Daarbij gaan zij soms verder dan de
openbaarheid die hetero's hanteren. Hetero's ervaren dat soms als provocatie. Over het
algemeen grenzen hetero's hun privacy relatief strikt af: seksualiteit is geen vanzelfsprekend gespreksonderwerp
en in vele gevallen zelfs taboe. Dit gaat nog sterker op voor vormen van
rolafwijkend gedrag.
De voor homo's en hetero's soms verschillende definitie van privacy heeft ook consequenties
voor de onderwijskundige praktijk. Waar heterodocenten als persoon (althans volgens eigen
zeggen) doorgaans geen behoefte voelen een voorbeeld voor leerlingen te willen zijn, daar
willen de homodocenten meestal juist graag een identificatie-object zijn vanuit het oogpunt van
homo-emancipatie. Hoewel het hier niet gaat om verleiding, ligt hier wel een bron van
verschillende inzichten en misverstanden.
De gebruikte interviews onder heterodocenten waren niet diepgaand genoeg om te kunnen
aangeven wanneer `tolerantie op afstand' van heterocollega's naar homocollega's omslaat in
agressie. Ook in eerder onderzoek, zoals de enquête van het COC Kennemerland (1982) en
van Willie Kösters (1985), wordt dat ook niet echt duidelijk. Aanwijsbaar is wel dat afwijkend
sekserolgedrag als zeer bedreigend cq provocerend wordt ervaren en dat afwijkend gedrag
volgens de meeste heterocollega's zeer voorzichtig - in overleg met de directie en aan directienormen
onderworpen - zichtbaar `mag' worden.
In dit perspectief lijkt het erop dat meer informatie over- en het bespreekbaar maken van
seksuele identiteiten en leefstijlen de meest effectieve methoden zullen zijn om homodiscriminatie
tegen te gaan.
Verloop van conflicten
Men zou vier fasen kunnen onderscheiden in conflicten: het ontstaan van het conflict, de eerste
afhandeling, eventuele escalatie binnen de school en tenslotte de mogelijke escalatie buiten de
47