"Vies niet, homo wel" Ervaringen van homo- en ... - EduDivers

HOOFDSTUK II.
Strategieën van homodocenten
In 1985 werden 20 interviews gedaan met in totaal 10 homoleraren en 11 lesbische leraressen.
De docenten kwamen uit alle onderwijstypen, uit verschillende delen van het land, werkten op
scholen van verschillende denominaties en hadden uiteenlopende ervaring in het onderwijs. De
docenten werden via oproepen in homobladen en via de `sneeuwbalmethode' geworven en
geselecteerd op `openlijkheid' en diversiteit in achtergrond. Ondanks deze procedure bleken
twee docenten toch niet openlijk te zijn op school.
De interviews zijn geanalyseerd op genoemde strategieën, perspectieven daarop en
voorwaarden waaronder de strategieën plaatsvinden. Er zijn in totaal 887 strategieën geteld 3 .
Dit en het volgende hoofdstuk geven een beschrijving van de strategieën van de geïnterviewde
homo- en lesbische docenten.
Tijdens de analyse van de interviews bleek al snel dat de verschillen tussen mannen en
vrouwen enorm waren. Om deze reden worden de strategieën van de geïnterviewde
homomannen en lesbische vrouwen in aparte hoofdstukken beschreven. Dit hoofdstuk gaat
over de manieren waarop homomannen zich verhouden tot collega's, waarop ze lesgeven, de
leerlingen motiveren, orde houden en zichzelf als docent en persoon presenteren.
De schoolcultuur en de verhouding tot collega's
Als homoseksualiteit een rol speelt in het contact met collega's, is voor homomannen het
verschil tussen homo/hetero zijn van belang. Dit is, zoals later zal blijken, een belangrijk verschil
met lesbische vrouwen, die veel meer een man/vrouw onderscheid maken. Verschillen tussen
mannen en vrouwen worden door manlijke docenten echter niet als een dagelijkse zorg
ervaren. Een leraar die ik naar man/vrouw verhoudingen vroeg, antwoordde bijvoorbeeld:
"En dat hele gedoe van de praatcultuur waarin je aan je eigen mannelijkheid ging morrelen, dat
is een beetje aan me voorbij gegaan. Dat ligt me ook niet zo erg. Ik vind dat begrip op
zich moeilijk, van het doorbreken van de norm van heteroseksualiteit, als je het louter
betrekt op het doorbreken van rollen (los van homo-identificatie, PD). Ik heb ze (de
leerlingen, PD) dus altijd nadrukkelijk gezegd dat ik een eigen huishouding had, en dat
ik iedere avond braaf voor mezelf kook." (leraar 1)
Voor mannen ligt emancipatie dus anders dan voor vrouwen; over het algemeen is het veel
directer verbonden met specifieke homo-emancipatie. Als er wordt gesproken over bredere
vormen van emancipatie wordt hun beschrijving meestal wat vager en gaat het bijvoorbeeld
over, zoals leraar 4 stelt, `een modeste vorm van normdoorbreking':
"Proberen steeds maar weer te laten zien dat normen afspraken zijn en dat wat normaal is wat
de meerderheid als normaal ervaart, en dat abnormaal alleen maar de minderheid die
daar anders over denkt.. Maar dat geldt niet speciaal voor hetero- en homoseksualiteit,
3 Een toelichting op het analysemodel vindt U in bijlage B.
9