Vasthouden aan ketenzorg - Annevillegroep

1. InleidingDe gezondheidszorg in Nederland is continu in beweging. Zowel de inhoud van de zorgverleningals de context waarin de zorgverlening plaatsvindt, zijn aan verandering onderhevig.Er worden steeds meer en ingewikkeldere eisen gesteld aan de zorgverlening, door zowelpatiënten als door de maatschappelijke omgeving van zorgorganisaties. Daarnaast spelenepidemiologische veranderingen een grote rol in de gezondheidszorg. De vergrijzing in Nederlandleidt tot een toename van de zorgconsumptie, maar ook van het aantal patiënten meteen chronische aandoening. Het aantal patiënten met een complexe en meervoudige zorgvraagneemt dus toe. Dit resulteert erin dat er hoge eisen worden gesteld aan de afstemmingvan de zorg (De Vries & Hiddema 2001:19-25). Het is van belang dat zorginstellingen enzorgverleners op deze contextuele veranderingen inspelen, zodat de kwaliteit van de zorgaan de patiënten gewaarborgd blijft. Door middel van de implementatie van organisationeleveranderingen kunnen zorginstellingen aan de toenemende zorgvraag van de patiënten blijvenvoldoen. Implementatie op zichzelf is echter niet voldoende. Het borgen van veranderingenzorgt ervoor dat de implementatie niet slechts een tijdelijk effect heeft op het primaireproces, maar dat de implementatie op een structurele wijze wordt geborgd binnen de zorginstellingen.Een voorbeeld van een organisationele verandering is ketenzorg. Binnen een zorgketen richtenallerlei hulpverleners van verschillende zorginstellingen zich op een bepaalde categoriezorgvragers. Door deze transmurale samenwerking trachten hulpverleners de kwaliteit vande zorgverlening te verbeteren (De Wit & Broeken 2000:71). Zorgketens kunnen worden gezienals specifieke vormen van netwerken, waarbij de structuren, culturen, sociale relaties enbelangen anders zijn dan die van de individuele organisaties die de zorgketen vormen (Fabbricotti2007:58). Ketenzorg betreft dus een samenwerkingsverband van verschillende partijendie zowel zelfstandig als afhankelijk van elkaar functioneren. Deze partijen voerensamenhangende handelingen uit die gericht zijn op een gemeenschappelijk doel dat de afzonderlijkepartijen niet op eigen kracht kunnen bereiken. De samenwerking is er op gerichtom een zekere afstemming van activiteiten te bewerkstelligen. Ketenzorg creëert op dezewijze een meerwaarde; het geheel is immers meer dan de som der delen (Rosendal et al.2009:19). Hierbij is het van belang dat de meerwaarde en de kwaliteitsverbetering behoudenblijft en dat de kwaliteit niet, een aantal jaren na de invoering van de zorgketen, weer op hetoude niveau terugkomt.De borging van veranderingen is het centrale thema van dit onderzoeksverslag. Borgingzorgt ervoor dat een verandering die is geïmplementeerd een permanent onderdeel wordtvan het functioneren binnen een organisatie. Het gaat hierbij dus om een verandering diebinnen een organisatie standhoudt. Deze geborgde veranderingen zijn niet afhankelijk vanslechts één persoon binnen de organisatie, maar zijn een onderdeel van de organisatiecultuur.Hierbij is er sprake van gedeelde normen over de toepasselijkheid van de veranderingen(Cummings & Worley 2005:189). Er zijn verschillende factoren die invloed uitoefenen opde borging van organisationele veranderingen. Hierbij kan gedacht worden aan factoren metbetrekking tot het proces, de context, financiën en leiderschap (Buchanan et al. 2007:36). Indit onderzoek staat de factor management en leiderschap centraal en zal er worden onderzochtin welke mate deze factor de borging van een organisationele verandering beïnvloedt.7