2004/012 - GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

KSO/TSO– 2de graad – opties met het majorpakket 46AV Natuurwetenschappen: 1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 2 lestijden/week5.2.2 De oxidatie van glucose is het aangewezen voorbeeld als model van afbraakreactie. Debespreking wordt beperkt tot de globale reactievergelijking; verder kan worden verwezen naarvoorbeelden bij de nutriëntenvorming zodat hier de basis wordt gelegd van de vertering.CeltransportprocessenOm de opneming en het transport van stoffen in de cel te begrijpen kunnen de begrippen osmose,diffusie en dialyse via demonstratieproeven aangebracht worden. Deze begrippen kunnen eveneensverduidelijkt worden bij de leerinhoud 6.2 (opneming van nutriënten).Het begrip actief transport wordt afgeleid uit cijfergegevens i.v.m. concentraties van stoffen binnen enbuiten de cel.EnzymenDe aanwezigheid van katalysatoren in cellen wordt aangetoond door een stukje verse lever inzuurstofwater te brengen en de waargenomen verschijnselen te vergelijken met deze welke zichvoordoen na toevoegen van mangaandioxide. Men wijst op het eiwitkarakter van enzymen.De specificiteit van de enzymwerking wordt verklaard door een sleutel-slotmechanisme. Hierbij kan mende werking van verteringssappen verklaren. Een animatie met modellen (transparanten, computer) kanhet mechanisme aanschouwelijk voorstellen.Het belang van een geschikte temperatuur en zuurtegraad wordt benadrukt. Als illustratie kan mengebruik maken van de maagenzymen die niet meer actief zijn in de twaalfvingerige darm. Deverschillende eigenschappen van enzymen kunnen via een parallelle reeks van eenvoudigeexperimenten aangetoond worden.6 Opneming van nutriënten en zuurstofgas: (U) maximum 3 lestijden6.1 Vertering6.1.1 Het kan nuttig zijn om de bouw van het spijsverteringsstelsel en de relatie tussenvoedingsmiddelen, voedingsstoffen en nutriënten te herhalen.Om de doorlatende eigenschappen van de darmwand na te bootsen en om aan te tonen dat zetmeel nietals dusdanig in het bloed kan opgenomen worden gebruikt men een dialyseslang.De noodzaak van vertering is hieruit een logische conclusie, die gevisualiseerd kan worden d.m.v. eeneenvoudig schema of model (ineen geschoven lucifersdoosjes of legoblokjes).De vertering van zetmeel tot glucose kan aangetoond worden door de kleur van een met dijoodoplossinggekleurde zetmeelsuspensie te vergelijken met de kleur die optreedt in een gelijkaardige suspensiewaaraan speeksel werd toegevoegd; in beide gevallen gaat men de aanwezigheid van glucose na. Datde gevormde glucose wel door de darmwand gaat, wordt eveneens met dialyseslang geïllustreerd.6.1.2 Met behulp van eenvoudige modellen en/of schema's wordt een enzymatische omzetting vanvoedingsstoffen tot nutriënten besproken en overzichtelijk samengevat.6.2 Opneming van nutriëntenDe lengte van de darm, de darmplooien, de darmvlokken en de microvilli kunnen aangetoond wordend.m.v. een aangepast onderwijsmiddel (micro- of macropreparaat, dia, model). Men duidt op het belangervan voor de opneming van nutriënten.Gebruik makend van een eenvoudig model van een darmvlok kan absorptie van nutriënten uitgelegdworden. Men wijst erop dat zowel actieve als passieve processen leiden tot de opneming van nutriëntenin de bloed- en chijlvaten.6.3 Opneming van zuurstofgasOp een eenvoudige schematische voorstelling kunnen de bouw van het ademhalingsstelsel en deopneming van zuurstofgas in de longen herhaald worden. Tegelijkertijd kan men ook de afgifte vankoolstofdioxide behandelen. Men kan met behulp van een zuurstofsensor, aangesloten op een computer,de vermindering van het zuurstofgehalte in uitgeademde lucht aantonen.