2004/012 - GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap

KSO/TSO– 2de graad – opties met het majorpakket 47AV Natuurwetenschappen: 1ste leerjaar: 2 lestijden/week, 2de leerjaar: 2 lestijden/week7 Transport van stoffen: (U) maximum 2 lestijdenDiverse aspecten van de bloedsomloop werden reeds in de eerste graad behandeld. In de tweede graadwordt de nadruk eerder gelegd op de functionele betekenis dan op de samenstelling van het bloed en destructuur van de bloedsomloop.7.1 Samenstelling en functie van het bloedOmdat de samenstelling van bloed reeds besproken werd in de eerste graad beklemtoont men defuncties van de diverse bestanddelen. Over bloed en bloedsomloop zijn interessante lessen te vinden inde leerhoek van de website van het Rode Kruis: http://www.rodekruis.be/leerhoek/leerhoek.htm7.2 Functionele betekenis van de bloedsomloopDe nadruk wordt gelegd op de transportfunctie van bloed (aanvoer van nutriënten en zuurstofgas, afvoervan koolstofdioxide en afvalstoffen). Het verloop van de kleine en de grote bloedsomloop worden kortherhaald. Op de werking van het hart kan dieper ingegaan worden. Daarbij kan de computeringeschakeld worden om via animaties de hartfasen aan te tonen en/of om een cardiogram of eensonogram te maken. De hartfasen worden ook verbonden met de bloeddruk.8 Uitscheiding: (U) maximum 2 lestijden8.1 Functie van een nierDe delen van het nierstelsel en de macroscopische bouw van een nier worden kort herhaald aan de handvan een opengesneden nier en/of een model van een nier. Men kan een micropreparaat gebruiken om destructuur van een nefron te behandelen. Een tabel met de samenstelling van plasma, voorurine, plasmana reabsorptie en van urine laat toe de rol van een nefron te achterhalen.REGELING EN PRIKKELBAARHEID9 Regeling: ca. 4 lestijden9.1 Vitaminen9.1.1 De vitaminen worden ingedeeld in in water oplosbare en in vet oplosbare vitaminen. Het belangvan deze eigenschap voor de bereidingswijze van voedsel kan beklemtoond worden en men wijst ervooral op dat van in vet oplosbare vitaminen een reserve wordt aangelegd in het lichaam.Zie o.a.: http://www.gezondheid.be/9.1.2 De betekenis van vitaminen voor het organisme kan verduidelijkt worden door de bespreking vangebreksziekten met behulp van (video)film, dia's of afbeeldingen. De relatie tussen de functies van debesproken vitaminen in het lichaam en de waargenomen hypo- en avitaminosen wordt toegelicht. Ook hetgevaar van hypervitaminose bij overdadig vitaminegebruik wordt besproken. Bespreek in elk geval éénvoorbeeld van een in water oplosbaar vitamine en één voorbeeld van een in vet oplosbaar vitamine.9.2.1 M.b.v. een geschikt illustratiemiddel de ligging van volgende endocriene klieren situeren:hypothalamus, hypofyse, schildklier, eilandjes van Langerhans, bijnieren en gonaden. De klieren, hunhormonen en hun functie kunnen in een tabel worden weergegeven. Het onderscheid tussen exo- enendocriene klieren komt eveneens aan bod.9.2.2 Met voorbeelden verduidelijkt men dat kliersecreties reacties zijn op prikkels, bv. afgifte vanadrenaline bij het zien van een gevaarlijke situatie.9.2.3 De hormonale regeling van het suikermetabolisme wordt uitgelegd met behulp van een schema.De symptomen van suikerziekte worden besproken in relatie met dit schema. Suiker- en vetarm dieet,levenswijze en toediening van insuline worden besproken als middel om het glucosegehalte binnen degrenzen te houden. De invloed van een storing in de productie van schildklierhormoon op de groei vanhet menselijk lichaam kan besproken worden als tweede voorbeeld. Een andere mogelijkheid is enkelehormonale vruchtbaarheidsproblemen te bespreken.