Thema nr 2 2024 - Instondo

ema Th
36
2-24
Financiering
ema Thema Thema
In de zoektocht naar een evenwicht tussen sturende en
volgende bekostiging zouden mijn drie aanknopingspunten
kunnen helpen. Het zou mooi zijn als deze aanknopingspunten
politici, beleidsmakers en bestuurders inspireren
om, in overleg met vertegenwoordigingen van studenten en
medewerkers, samen naar dit evenwicht op zoek te gaan.
Paul Flach
is beleidsadviseur bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen. Hij promoveerde in 2023 bij het Centre for
Higher Education and Policy Studies (Universiteit Twente) op
het onderwerp bekostiging van hoger onderwijs
Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
Literatuur
Berckel Smit, F. van (2018). Corruptiedebat in het hoger onderwijs. De rol van New Public
Management bij het diplomaschandaal op de Hogeschool InHolland. Civis Mundi,
69(2), 1-23. www.researchgate.net/publication/340778551
Boer, H. de & Vught, F. van (2016). Higher Education Governance in the Netherlands: from a
Janus-head to a Trimurti. research.utwente.nl/en/publications/higher-education-
governance-in-the-netherlands-from-a-janus-head-
Commissie-Van Rijn (2019). Wissels om. Naar een transparante en evenwichtige bekostiging,
en meer samenwerking in hoger onderwijs en onderzoek. Bijlage bij Kamerstukken II
2018/19 31 288, nr. 726.
Commissie-Veerman (2010). Differentiëren in drievoud. Advies van de Commissie
Toekomstbestendigheid Hoger Onderwijs Stelsel. Bijlage bij Kamerstukken II, 31 288, nr. 95.
Evaluatiecommissie Prestatiebekostiging Hoger Onderwijs (2017). Van afvinken naar
aanvonken. Den Haag. www.eerstekamer.nl/overig/20170908/rapport_van_afvinken_
naar/meta.
Flach, P.D. (2023). Bekostiging van hoger onderwijs op basis van kostprijs. Op weg naar
meer publieke waarde. Proefschrift. Enschede: Universiteit Twente. ris.utwente.nl/ws/
portalfiles/portal/304852362/Proefschrift_P_D_Flach_bekostiging_HO_obv_kostprijs.
pdf
Flach, P.D. (2023). Maatschappelijke financiële aansturing van het hoger onderwijs.
Publieksversie van proefschrift. Enschede: Universiteit Twente. ris.utwente.nl/ws/
portalfiles/portal/304853237/Maatschappelijke_financiele_aansturing_van_het_hoger_
onderwijs.pdf
Hood, C. (1991). A public management for all seasons? Public Administration, 69(1), 3-19.
Hood, C. (1995). The ‘new public management’ in the 1980s: Variations on a theme.
Accounting, Organizations and Society, 20(2), 93-109.
Jongbloed, B.W.A., Kaiser, F. & Westerheijden, D.F. (2019). Improving study success and
diversity in Dutch higher education using performance agreements. Tertiary Education
and Management. research.utwente.nl/en/publications/improving-study-success-and-
diversity-in-dutch-higher-education-u
Koier, E., Meulen, B. van der, Horlings, E. e.a. (2016). Chinese borden: financiële stromen
en prioriteringsbeleid in het Nederlandse universitaire onderzoek. www.rathenau.nl/sites/
default/files/Chinese%20Borden%20-%20Rathenau%20Instituut%2017.pdf
Reviewcommissie Hoger Onderwijs en Onderzoek (2017). Prestatieafspraken: het
vervolgproces na 2016, advies en zelfevaluatie. Den Haag. https://ris.utwente.nl/ws/
portalfiles/portal/47698852/prestatieafspraken_het_vervolgproces_na_2016.pdf.
Slob, A., Jeene, B.G., Rouwhorst, Y.T.M. e.a. (2017). Kwaliteit door Dialoog. Eindrapport van
de commissie prestatieafspraken hbo. Den Haag: Vereniging Hogescholen.
www.hbo-engineering.nl/_asset/_public/Kwaliteit_door_Dialoog_-_Eindrapport_van_
de_commissie_prestatieafspraken_hbo_-januari_2017.pdf
Vossensteyn, H., Boer, H. de & Jongbloed, B. (2017). Chronologisch overzicht van
ontwikkelingen in de bekostigingssystematiek voor het Nederlandse hoger
onderwijs. CHEPS, Universiteit Twente. research.utwente.nl/en/publications/
chronologisch-overzicht-van-ontwikkelingen-in-de-bekostigingssyte
Werkgroep Profilering en Bekostiging (2011). Naar een meer geprofileerd hoger onderwijs en
onderzoek. Een procesaanpak voor profilering en profielgebonden bekostiging. Bijlage bij
Kamerstukken II 31 288, nr. 194.
Noten
1 Onder het hoger onderwijs in Nederland vallen het hoger beroepsonderwijs en het
wetenschappelijk onderwijs.
2 Kamerstukken II, 2023/24, 31 288, nr. 1096.
3 Verdiepende analyse bij Kamerbrief over bekostiging en bekostigingsvarianten hoger
ma Thema Thema
onderwijs, pagina 1, gebaseerd op de nota ‘Hoger Onderwijs Autonomie en Kwaliteit’
(HOAK) uit 1985.
4 toekomstvanonderwijsenwetenschap.nl
5 Vossensteyn et al. (2017).
6 Hood (1991, 1995).
7 Zie bijvoorbeeld Van Berckel Smit (2018).
8 Zie commissie-Veerman (2010) en Werkgroep Profilering en Bekostiging (2011).
9 Evaluatiecommissie Prestatiebekostiging Hoger Onderwijs (2017), Reviewcommissie
Hoger Onderwijs en Onderzoek (2017), Slob et al. (2017).
10 Wel is afgesproken dat er na verloop van tijd evaluaties plaatsvinden die van invloed
kunnen zijn op toekomstige toekenningen.
ma Thema Thema T
11 www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/07/14/bestuursakkoord-2022-
hoger-onderwijs-en-wetenschap
12 De Boer & Van Vught (2016) wijzen op de dualiteit die hiervan kan uitgaan.
13 Hoewel je ook zou kunnen redeneren dat doordat de afspraken in het bestuursakkoord
aan middelen gekoppeld zijn, de bewegingsruimte van instellingen kleiner is geworden.
De middelen vallen wel onder de lumpsum en dus zijn de instellingen relatief vrij bij de
besteding ervan.
14 De HOAK-nota spreekt van een grote mate van vrijheid. De formulering een ‘zekere
mate van vrijheid’ was misschien passender geweest.
a Thema Thema T
15 Zie bijvoorbeeld Koier & Van der Meulen (2016).
16 Flach (2023).
17 Commissie-Van Rijn (2019).
a Thema Thema T
a Thema Thema Th
a Thema Thema Th
Thema Thema The