ulusal yenġlġk sġstemġnde hükümetlerġn rolü - Süleyman Demirel ...

21
Ġnovatif aktivitelerin büyük çoğunluğu ileri derecede endüstrileĢmiĢ, az
sayıdaki ülkede gerçekleĢmektedir. Bunların çoğu da OECD üyesi batı ülkeleridir.
Bu ülkelerin ar-ge faaliyetlerine ve inovatif faaliyetlerinin yönüne bakıldığında
ülkeden ülkeye önemli farklılıklar olduğu ortaya çıkmaktadır. Ulusal inovasyon
sistemi fikri sadece teorik geliĢmelerden değil aynı zamanda endüstrileĢmiĢ ülkelerde
inovasyonu kolaylaĢtıran çok farklı miktardaki kuruluĢların artan farkındalığından da
kaynaklanmaktadır. Ülkeler arasındaki bu farklılıklar ise Ģunlardan
kaynaklanmaktadır: 83
Ġlk olarak ülkenin büyüklüğü belli seviyedeki uzmanlaĢmaya veya
farklılaĢmaya olanak sağlamaktadır. Amerika inovasyon sistemi en farklılaĢmıĢ
(çeĢitli) inovasyon sistemine sahiptir. Avusturya, Finlandiya veya Ġsveç’te ise
uzmanlaĢmıĢ bir inovasyon sistemi mevcuttur.
Ġkinci olarak büyük ülkelerin inovasyonun yönlendirilmesindeki etkileri
büyüktür.
Üçüncü olarak ulusal farklılıklar ülkelerin farklı doğal kaynak alanlarına
sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Mesela Fransa’nın nükleer reaktör teknolojisi
alanındaki ilerlemesiyle hidroelektrik alanları ve bol miktardaki petrolle bağlantısı
vardır. Amerika’nın petrokimya, kağıt, selüloz gibi alanlardaki liderliği ile bol
miktardaki petrol, orman ve mineral kaynaklarıyla bağlantısı vardır.
Büyüklük, endüstrileĢme gündemi ve doğal kaynaklar farklı ulusal inovasyon
sistemi oluĢmasını etkileyen diğer ekonomik, sosyal, kültürel ve politik faktörlerle
birbirini tamamlamaktadır. Bu faktörler inovatif aktivitelerin yönünü ve oranını
etkileyen uzun dönemli belirleyicilerdir. Bunun yanında teknolojik geliĢmeler
kümülatiftir ve farklı inovasyon örnekleri oluĢturmuĢtur. 84
Ulusal inovasyon sistemindeki ana aktörler ise Ģunlardan oluĢmaktadır: 85
1- Politika yapıp uygulayan hükümetler,
83 NIOSI, a.g.e., s 107.
84 Keith PAVITT, National Policies for Technical Change: Where Are The Increasing Returns to
Economic Research, Porceedings of the National Academy of Sciences of the United States of
America, Vol: 93, No: 23, 1996, s. 12693.
85 ELÇĠ, a.g.e., s. 46.