ulusal yenġlġk sġstemġnde hükümetlerġn rolü - Süleyman Demirel ...

66
Bilgi üreten kiĢiye tam ve güçlü mülkiyet hakları veren mükemmel bir patent
sistemi olduğu düĢünelim. Bunun yanına sıfır transfer maliyetlerinin olduğu
varsayımını da eklersek, her bilgi üreticisi bir monopolcü gibi hareket etmeye
baĢlayacaktır. Ve bu sayede de var olan bilginin kullanımı ve yeni bilgi üretimi
amacıyla kullanılan kaynaklar optimum kullanılmıĢ olacaktır. Gerçek hayatta ise
bilgiye yönelik mülkiyet hakları genel anlamda eksiktir ve bu da ar-ge gibi bilgi
üretimi aktivitelerinin optimal değerinin altında olacağı yönünde düĢünülmesine yol
açmaktadır. Bu aktivitelerin refah oluĢturucu Ģekilde olabilmesi ise kamu politikaları
sayesinde olacaktır. Bu amaçla genelde iki aracın kullanılması önerilmektedir.
Birincisi bazı sübvansiyonlarla veya vergi indirimleriyle ar-ge faaliyetlerinin
desteklenmesidir. Ġkincisi ise inovasyon ve icat yapanlara daha çok kazanç
sağlayacak daha geniĢ kapsamlı ve daha uygulanabilir patentler için destek
verilmesidir. 179
3.2.3.2. Kamu AraĢtırmalarının TicarileĢtirilmesi Politikası
Kamu araĢtırma sektörü destek politikaları, potansiyel ticari uygulaması olan
temel araĢtırmaları ve uygulamalı araĢtırmaları desteklemektedir. Bunun için uygun
olan gösterge GSYĠH’nin yüzdesi olarak temel ve uygulamalı araĢtırmaları
desteklemeye uygun olan toplam kamu ar-ge harcamalarıdır. Temel araĢtırmaların
desteklenmesi aslında büyük öneme sahiptir. Fakat bu araĢtırmaların ekonomik
açıdan yararlı sonuçlar vermesi yıllar alabilmektedir. Bu politika için de üç tür ara
seviye politikadan bahsedilebilir. 180
A- Firmaların kamu araĢtırma kuruluĢlarıyla ortak araĢtırma yapmaları veya
araĢtırma için anlaĢma yapmalarının desteklenmesi,
B- Kamu araĢtırmalarının ticari değeri olan alanları hedeflemesinin
sağlanması,
C- Kamu araĢtırma kuruluĢlarında çalıĢanlar arasında spin-off (büyük bir
firma veya organizasyondan ayrılarak kurulmuĢ olan daha küçük firma veya
179 LIPSEY ve CARLAW, a.g.e., s. 12.
180 ARUNDEL ve HOLLANDERS, a.g.e., s. 12-13.