ulusal yenġlġk sġstemġnde hükümetlerġn rolü - Süleyman Demirel ...

81
değiĢim oranı makine-teçhizat ve fabrika yatırım oranına bağlıdır. Ar-ge genel olarak
bir firma için düĢük değere sahiptir çünkü baĢarılı inovasyona yol açacak olan uzun
sürecin sadece bir basamağını oluĢturmaktadır. Daha önemli ve daha pahalı olan,
yeni fabrika ve yeni makine-teçhizat harcamalarını içeren süreçtir. Bu tür yeni
makine-teçhizat ve bina harcamaları ar-ge faaliyetlerinin daha etkin ve verimli
olması için yararlı olacak ve karlılığı artıracaktır. Bu iki harcama aslında birbirini
tamamlayan unsurlardır. 206 Bunun yanında bazı yeni teknolojileri uygulamak için
yeni makine-teçhizat almak veya yeni binalar yapmak zorunlu olabilmektedir. Çünkü
bazı teknolojiler bu tür ekipmanlarda içerilmiĢ (embodied), diğer bir deyiĢle gömülü
olabilmektedir ve bu makine-teçhizat alınmadan veya bina yapılmadan bu
teknolojinin uygulanması olanaksız olmaktadır. Dolayısıyla bunlara bağlı olan ar-ge
ve bilginin yayılımı için bunların alınması veya yapılması gerekmektedir. Bunu
gerçekleĢtirebilmek için de bu tür yatırım yapacak olan firmalara birtakım vergi
indirimleri getirilmelidir. Mesela alınacak olan bir makinenin fiyatının belirli bir
kısmının vergiden muaf tutulması veya belirli bir süre vergi alınmaması gibi. Bu tür
bir uygulamayla firmaların yeni ekipman alması veya yeni yatırımlar yapması teĢvik
edilmiĢ olacaktır. Bu da firma için alınması zor olan makine ve teçhizatın daha ucuza
alınması, yapılması zor olan yatırımların yapılması anlamına gelecek ve firmaların
ar-ge ve yenilik çalıĢmalarına daha çok önem vermelerine yardımcı olacaktır. 207
Yapılan çalıĢmalar inovasyonların çoğunlukla yeni firmalar tarafından
gerçekleĢtirildiğini göstermektedir. Dolayısıyla teknoloji temelli olan yeni firmalar
gündeme gelmekte ve bunların faaliyet ve kuruluĢlarını etkileyecek olan vergilerin
bir kez daha gözden geçirilmesi gereği ortaya çıkmaktadır. Aslında ekonomistlerin
teknolojik değiĢim alanındaki çalıĢmaları son zamanlara kadar ihmal etmiĢ olması ve
vergi politikalarının ar-ge faaliyetleri ve inovasyon üzerindeki etkilerini belirleme ve
tahmin etmenin bu politikaların özündeki zorluklardan kaynaklanması yüzünden,
çeĢitli vergi politikalarının etkilerinin ölçülmesi konusunda fazla bilgiye sahip
değiliz. Fakat bu hiçbir Ģey bilinmediği anlamına gelmez. En azından vergilerin
yatırımlar ve çeĢitli ekipman alımlarını artırması yönündeki etkileri az da olsa çeĢitli
çalıĢmalarla belirlenmeye çalıĢılmıĢtır. 1960’laın sonlarında Hall ve Jorgensen vergi
206 Jacob SCHMOOKLER, Invention and Economic Growth, Kitap Özeti (B. R. Mitchell), The
Economic Journal, Vol. 78, No. 309 (Mart 1968), s. 135-136.
207 MANSFIELD, a.g.e., s. 1366-1367.