ulusal yenġlġk sġstemġnde hükümetlerġn rolü - Süleyman Demirel ...

27
göre genel denge modeli bağımsız ekonomik ajanların zamanla tekrar elde
edebilecekleri bir durumu ifade eder. Yani oluĢabilecek dengesizlikler sistemin
kendini tekrar eski yerine getirmesi sayesinde aĢılacaktır. Bu durumda bu denge
durağan denge olarak ele alınmaktadır. Bu durağan denge rutin iĢleri yapan ve
geliĢmelere uyum sağlayan geleneksel ekonomik ajanların faaliyetleri sonucunda
gerçekleĢecektir. Fakat bu yaklaĢım geliĢim, teknik değiĢim, büyüme ve kar elde
etme gibi konular dikkate alındığında, Schumpeter’in giriĢimci fikrine pek de uygun
düĢmemektedir. Çünkü ona göre giriĢimci genel denge olduğu zamanlarda değil,
dengeden uzaklaĢmalar olduğunda kazanç sağlayan biri olarak nitelenir. 94 Ona göre
giriĢimci piyasada yeni avantaj arayıĢı içindedir. 95 Buradaki kazanç da inovasyon
tarafından ortaya çıkmıĢ olan gelir ve maliyet arsındaki artıktan kaynaklanmaktadır.
Yani yeni pazarlar bulan, yeni ürünler ve yeni süreçler ortaya koyan giriĢimci bu
sayede kazanç sağlamaktadır ve bu kazanç geçici de olsa giriĢimciye monopol rantı
sağlamaktadır. Geçicidir çünkü eninde sonunda inovasyon yayılmaya baĢlayacak ve
giriĢimcinin elde ettiği kazanç zamanla azalma eğilimine girecektir. Ve en
nihayetinde yayılma süreci tamamlanacak ve ekonomi tekrar dengeye ulaĢacaktır.
Üretkenlik ve üretimdeki artıĢlar sona erecek ve firmalar ne kar ne de zarar
noktasına varmıĢ olacaklardır. Ġnovasyon sayesinde geçici olarak ortaya çıkan bu
dengesizliğin kazançlarının çoğu giriĢimciye gitmiĢ olmaktadır fakat toplum bu
inovasyon sonucunda sürekli bir fayda sağlamıĢ olacaktır. Dolayısıyla Schumpeter
neoklasik yaklaĢımdan farklı bir yaklaĢım benimsemiĢ olmaktadır. Ona göre
piyasada sadece büyük firmalar söz sahibi değildir, kısa vadede kar maksimizasyonu
amaçlama fikrini de kabul etmemektedir ve teknoloji ve fiyatları sabit olarak ele
almaz. 96 Neoklasik iktisatta firma ve hane halkı gibi ekonomik ajanlar tipiktir,
birbirinin aynı gibidir. Aralarındaki farklar önemli değildir. Bu yaklaĢım aslında
neoklasik ekonomide var olan denge görüĢünün doğal bir sonucudur. Sürekli
dengenin olması birimlerin aynı olması varsayımını gerektirmektedir. Bu yaklaĢım
farklılıkların hiç önemi olmadığı anlamına gelmemektedir. Fakat farklılıklar çok
94 SCREPANTI ve ZAMAGNI, a.g.e., s. 243-244.
95 HOFER ve POLT, a.g.e., s. 7.
96 SCREPANTI ve ZAMAGNI, a.g.e., s. 243-244.