Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ K4.1.3 Tarihî ve Coğrafi Bilgi DurumuGenel olarak habercilikte, özel olarak ise dış habercilikte ele alınan konunun tarihîve coğrafi nitelikleri hakkında arka plan bilgisine sahip olmak mesleğin itibarı veokuyuculara saygı açısından hayati önem taşımaktadır. Zira gazeteciyi en fazla zorduruma düşüren hatalar, çoğunlukla tarih ve coğrafya gibi alanlarda maddi/temelbilgi eksikliklerine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.Gürcistan-Rusya savaşının tarihî/coğrafi arka planına ilişkin detaylara az sayıdagazete tarafından yer verildiği görülmektedir. Tarihî arka planlara ilişkin ya birtablo vb. bir açıklayıcı öğe kullanılmış ya da doğrudan konunun uzmanlarındanfikir alınmış ve aktarılmıştır. Coğrafi arka plana ilişkin de genelde bölgeyi ve savaşmahallini gösteren haritalar ilgili haberlerin yanında kullanılmıştır. Bu değerlendirmelerışığında Gürcistan/Rusya savaşına dair gazetelerde genelde ansiklopedikbilgiler kullanıldığı için tarihî/coğrafi bilgi durumu konusunda nitelikli bir çıkarımyapmak oldukça zordur; çünkü haberlerde kullanılan tarihî/coğrafi bilgilerinancak az bir kısmı derinlikli ve nitelikli bilgilerden oluşmaktadır. Bu savaşsürecine ilişkin eldeki haber ve analizlerde, genelde dışarıdan uzmanlarca kalemealınmış yazıların kullanıldığı, bunun dışındaki analizlerinse çoğunlukla kısave yüzeysel olduğu görülmektedir. Aşağıda coğrafi/tarihî bilgi durumunu analizedebilmek için kullanılabilecek bazı örnekler verilmektedir:• Zaman: “Rusya’dan Kafkaslar’da Kosova misillemesi”, 27.08.2008• Hürriyet: “Kapımıza dayandı”, 10.08.2008• Star: “Kanlı satrançta ikinci gün”, 10.08.20084.1.4 Şiddet Düşkünlüğü ve Silahseverliğin EtkileriHer şeyden önce mevzubahis olay bir savaş olunca haberlerde kullanılan başlık vefotoğraflarda “savaşçı” karaktere rastlanmaktadır. Bu bölümde basının bir savaşı,yani şiddet dolu bir olayı, nasıl ele aldığı ve yansıttığı konusundaki örnekler incelenmektedir,ki bu tabloyu açıklayabilmesi için “şiddet düşkünlüğü” gibi bir ifadekullanılabilir. Gazetelere bakıldığında savaş süresince hemen her gün savaşı doğrudançağrıştıran manşetler ve insanların duygularını ya da öfkelerini açığa çıkaracakfotoğraflar kullandıkları gözlemlenmektedir. Savaşı doğrudan veya dolaylıbir biçimde çağrıştıran “kan, acı, gözyaşı, bomba, tehdit” gibi kelimeler manşet vediğer haber başlıklarında sıkça kullanılmaktadır. Ayrıca savaş boyunca, özellikleilk sayfa fotoğraflarında ya savaş aletlerine (tank, top, tüfek, uçak, füze vb.), yasavaşta zarar görmüş mekânlara (bombalanan binalar, yıkılmış evler, yok olan altyapıunsurları vb.) ya da savaşın sonucunda mağdur olmuş halkın hafızalarda yer118