Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N I N D I Ş P O L İ T İ K A Y I G Ö R M E B İ Ç İ M İaltyapısını anlamaya yönelen bir başka akademisyen katılımcı ise Türkiye’de gazeteciliğindilinin nasıl üretildiğinden teşvik politikalarına kadar birçok konudaeleştirel bir yaklaşım getirmektedir:“Medya patronunun ekseninde üretilen akıl, Türkiye’de gazeteciliğin ürettiği dilintemelini oluşturuyor. Türkiye’de gazeteciliğin meslekî bilgisi olmadığı gibigazetecilik etiği de yok. Gazetecilik etiği özdenetim ister, ama bizde özdenetimkurum ve kurulları olarak ifade edilen makamlar bu fonksiyonu yapacak yerlerdeğil. RTÜK de Gazeteciler Cemiyeti de bu özdenetimi yapabilecek özgürlük alanınasahip değil. Bakınız RTÜK yasasının 1. maddesi... Türk medyasında eskidenberi anti-Arap, anti-Fars vb. imajları vardır. Köşe yazılarında ise ideolojik bakışlarıdaha net görürsünüz. Türk basınında iki yandaş medya var; iktidara yakın veiktidara uzak dikotomisinde iki medya grubu var kabaca. İktidara uzak olmakdevlete uzak olmak anlamına da geldiği için medyadakiler bunu her zaman düşünür.Çok önemli bir diğer konu da teşvik politikalarıdır. Türkiye’de teşvik politikalarısorgulanmadan medya-iktidar ilişkilerini konuşmak biraz anlamsız oluyor.Türkiye’de devlet kâğıt desteğini çekse kaç gazete ayakta kalır acaba, bu soruyu dasormak lazım.” (Mülakat 6)Konuya farklı bir pencereden bakan bir başka uzman bu konuda “Türk basınınınkonuları ele alırken bilgi eksikliği ve perspektif sorunu sebebiyle ya magazinel/sansasyonel haberciliğe ya da ideolojik toptancılığa başvurduğu”nu (Mülakat 49)söylemektedir. İstanbul’daki kıdemli bir dış habercinin şu sözleri esasında Türkbasınının ideolojik/politik etkilerden sıyrılıp nitelikli dış haber üretmeye ne kadarihtiyacı olduğunu gözler önüne sermektedir: “Dikkat edin, Orta Doğu’da Türkiyeetkin, ama Türk basını değil!” (Mülakat 23)3.2 UZMAN GAZETECILIK VE ALAN HÂKIMIYETI:“MEDYANIN TALEBI ORTA DÜZEY VE İTAATKÂRGAZETECILER”Dış politikada artan hareketliliğe rağmen, basının yakın coğrafya veya genel anlamdaTürk dış politikasının ana konuları üzerine ne derece uzmanlaşabildiğikonusu sıkça tartışılan başlıklardan biri olarak dikkat çekmektedir. Çalışmanınuzman gazetecilikle ilgili bu bölümünde iki husus öne çıkmaktadır: İlki Türk basınında“uzman gazeteci” ve “alan hâkimiyeti” eksikliği, diğeri ise Türk basınınınbu konuya henüz yeterince ehemmiyet vermediğidir. İkinci kısımla ilgili olarak,daha önce de ifade edildiği gibi, basının bu noktaya daha çok önem verme çabasıiçinde olduğu söylenebilir. Bundan 15–20 yıl önce pek de makbul olmayan OrtaDoğu ve Kafkasya gibi bölge dillerini bilmek, bugün aranan nitelikler arasında85