Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

D I Ş H A B E R C İ L E R V E M E S L E K İ A L G Iyoktur. İstanbul’da mukim genç bir gazeteci bu durumu, “Haber kaynağıyla ilişkiiçinde olabilecek gazeteci Ankara’daki diplomasi muhabiridir; o da haberlerinçoğunu Dışişleri’nden aldığı için konuşacak pek bir şey yok sanırım” (Mülakat10) şeklinde biraz tahfifle değerlendirirken, İstanbul’da bulunan daha kıdemlibir muhabir, haber kaynağıyla ilişki konusunun İstanbul’dakiler için pek sorunteşkil etmediğini belirtmektedir: “Ama Ankara’dakiler için bu konuda bir soruişareti koyabiliriz. Ben kendi adıma konuşacak olursam her zaman haberi kendikaynağında görmeyi en iyi yol olarak algılamışımdır. Mesela Hamas-İsrail meselesinioturduğunuz koltuktan nasıl anlayabilirsiniz? Oraya gitmeniz lazım.”(Mülakat 11)Türkiye’de dış haberciliğin gerçek anlamda Ankara merkezliolarak yapıldığını söylemek mümkündür. Buna yurt dışındakiolay mahalline muhabir göndermek suretiyle gerçekleştirilen,ama maliyeti yüksek getirisi az bir uygulama olduğu için pektercih edilmeyen saha haberciliği ile yurt dışı temsilcilerivasıtasıyla yürütülen habercilik faaliyetleri de eklenebilir.Bu bilgiler ışığında Türkiye’de dış haberciliğin gerçek anlamda Ankara merkezliolarak yapıldığını söylemek mümkündür. Buna yurt dışındaki olay mahalline muhabirgöndermek suretiyle gerçekleştirilen, ama maliyeti yüksek getirisi az bir uygulamaolduğu için pek tercih edilmeyen saha haberciliği ile yurt dışı temsilcilerivasıtasıyla yürütülen habercilik faaliyetleri de eklenebilir. Ajans yoğunluklu bir dışpolitika haberciliği yapıldığını vurgulayan kıdemli köşe yazarı, bunun gerekçesiniaçık biçimde dile getirmektedir: “Aslında muhabirler dış haberin kaynağı olmalı,ama basının mali imkânları son krizden çok etkilendi. Dolayısıyla internettençevrilme haberler daha kolay ve ucuz olarak kullanılıyor. Ankara’daki diplomasimuhabirleri ise daha çok kişisel tanışıklıklarıyla haber kaynaklarıyla ilişkileriniyürütüyorlar.” (Mülakat 16) Ağırlık, AP, Reuters, AFP gibi yabancı ajanslardanve internet üzerinden alınan bilgilerin tercüme edilip edisyondan geçirilerek işlenmesişeklinde yapılan haberciliğe verilmektedir. İstanbul’da belirginleşen butarzın olumlu katkısı ise, bazı durumlarda haberin yorumsal ve analitik niteliğiniarttırmaya izin veren bir süreç içerisinde gerçekleşmesidir. Yine de hedef kitleninbeklenti ve beğenisi doğrultusunda görsellik ve magazin boyutunu öne çıkarmakaygısı çoğu zaman ağır basmakta; entelektüel ve analitik katkı yeterli düzeydegerçekleşmemektedir. Ayrıca yabancı kaynaklardan alınan bilginin tekelleşmesive alternatif kaynaklardan doğrulanmasının zorluğu, bir başka sorun olarak or-35