Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ K“Uzmanlık gerektiren alan ve konularda gazeteciler düşüncekuruluşlarının uzman kadrolarına başvurup oradan gereklibilgiyi almayı daha kolay ve doğru buluyor, dolayısıyla bizimaçımızdan bu gibi kurumlar ciddi bir boşluğu dolduruyor.”Uzman gazetecilik ve alana hâkimiyet hususlarında sıkça vurgulanan bir diğertemel konu da muhabirlik sürecinden uzman gazeteciliğe giden yolun Türk basınındapek açık olmamasıdır. Birçok katılımcı diplomasi muhabirlerinin yeterincedeğer görmediğini (Mülakat 13, 41, 51), okumaya vakit bulamadıklarını (Mülakat36, 57) ve zaten kendilerinden uzmanlaşma beklenmediğini (Mülakat 40, 41, 51,59) ifade etmektedir. Bir alanda uzmanlaşma yolunda önemli bir basamak olmasıgereken diplomasi muhabirliğinin çoğunlukla “stajyerlik” konumunda bir yerdealgılandığı ifade edilmektedir. (Mülakat 13) Bu bağlamda diplomasi muhabirlerinintemel hedefleri bir an önce yükselmek/terfi etmek, mesela dış haber müdürüya da köşe yazarı olmak gibi adımlarla sınırlı kalmaktadır; zira sistem bu şekildeişlemektedir. Hâlbuki birçok katılımcının örnek olarak verdiği, Robert Fisk hâlâmuhabirlik yapmaktadır ve son derece başarılıdır. Uzmanlaşma için gerekli olanbilgi birikiminin sahada kazanılması gerektiği (Mülakat 50) ancak Türk basınındabunun yerine “internet uzmanlığı” (Mülakat 26) olduğunu ifade eden katılımcılar,bir bakıma Türkiye’de uzman gazetecilerin neden az yetiştiğini de açıklık getirmektedir.Ancak uzman gazetecilerin yetişmesi noktasında ilgili kamu kurumlarınında desteğinin olması gerektiğini ifade eden Washington’dan bir katılımcı,“Türkiye’de uzmanlık aranan bir şey değil ki. ABD’de Department of State (DışişleriBakanlığı) günde 20 e-mail yolluyor, sizi her şeyden haberdar ediyor. Türkdışişlerinin bu konuda mesafe kat etmesi gerekiyor. Yani kurumlar da gazetecilereyardımcı olmalı” (Mülakat 40) şeklinde görüş belirtmektedir. Bir diğer katılımcıise uzman gazetecilik konusundaki yetersizliği Türk toplumundaki araştırmacılıkkültürünün eksikliğine bağlamaktadır: “Araştırmacı gazetecilik kültürü alanahâkim değil. Araştırmacı gazetecilik her gün yayınlanan, her taraftan ulaşılabilenve herkesin yapabileceği habercilik değildir. En az bir ay araştırılarak, çeşitlikaynaklara ulaşılmış, bilgiler test edilmiş olmalıdır. Artık gazetecilikte ortalamabilginin kıymeti yok. Önemli olan bir habere ilişkin diğerlerince yakalanamayanarka planı yansıtmaktır. Mesela ben Suriye üzerine bir haber okurken Şam’dakivatandaşın görüşlerini merak ediyorum.” (Mülakat 48) Ankara’daki bir haber müdürüise iç politikanın gündemin büyük kısmını işgal etmesinden dolayı dış politikaalanındaki uzmanlaşmaya pek ihtiyaç hissedilmediğini, uzmanlık gerektirenkonularda ise, bazı katılımcıların dile getirdiği üniversite camiasına ek olarak, düşüncekuruluşlarına başvurulduğunu anlatmaktadır: “Türk gazeteleri iç politika88