Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ K1.8 YURT DIŞINA GITME “ŞANSI”: “TORPILLILER GIDER,GIDEN GELMEZ”Dünyayı tanımak ve yabancı dil bilgisini geliştirmek gibi faktörlerin yurt dışındaikamet imkânı ile doğrudan bağlantılı olduğu düşünüldüğünde, konunun birdış haberci için taşıdığı hayati önem daha rahat anlaşılabilir. Yurt dışına gitmekonusu, aynı zamanda meslek içi rekabetin en yoğun biçimde yaşandığı, habermerkezlerinde kıskançlık ve haset duygularının en fazla ortaya çıktığı konularınbaşında gelmektedir. Ayrıca, dış haberciler arasındaki köşe yazarı, muhabir, editörayrışması yurt dışına gitme/gönderilme durumlarında daha belirgin bir nitelikkazanmaktadır.Katılımcıların görüşlerinin özeti niteliğinde tespitlerde bulunan duayen gazeteci,“Maalesef Türkiye bu kadar büyümesine ve çok aktif bir dış politika içindeolmasına rağmen Türk gazetecisinin dünyayı yeterince tanıdığını söyleyemem”cümlesiyle başladığı konuşmasını şöyle sürdürmektedir: “Elbette imkânlar eskiyegöre daha iyi, ama hem medya patronları bu işe yeterince önem vermiyor, hemyurt dışında eleman bulundurmak pahalı, hem de iç politikaya çok fazla gömülmüşbir gazeteciliğimiz var.” (Mülakat 16) Buna göre, yurt dışına gazeteci göndermekonusunun önündeki engelleri ehemmiyet, maliyet, mahiyet sözcükleriylekodlamak mümkündür. Ehemmiyet, konunun medya hiyerarşisi içinde en üsttenen alta kadar yer alan kişiler tarafından yeterince önemli ve gerekli görülmemesidurumunu ifade etmektedir. Maliyet, sermaye sahipleri açısından bir dış haberciyiyurt dışına göndermenin neden olduğu çıktı ile onun orada bulunacak olmasındanelde edilecek girdinin karşılaştırılmasıyla ulaşılan sonuçtur. Mahiyetise, büyük ölçüde kitlenin taleplerine göre şekillendiği söylenen Türkiye’deki habercilikanlayışının iç gündeme odaklanmış olma durumudur. Bu tespiti, “Türkgazetecisi fazla lokal kalmış bir durumdadır” ifadesiyle belirten tecrübeli ve gençdış haberci, “Türk basınının en temel sorunlarından biri olan dünyayı yeterincetanımama”nın yurt dışı tecrübesiyle bağlantısını vurgulamaktadır: “Elbette Türkgazetecilerin yurt dışında kalma imkânları çok kısıtlı. Bu da en nihayetinde kalitesorunu olarak karşımıza çıkıyor.” (Mülakat 8)Olayın maliyet boyutu genç bir muhabir tarafından da, son yıllarda daha da belirginleşenbir durum olarak dile getirilmektedir: “Maalesef pek böyle imkânlarıyok gazetecilerin. Bir kere maddi açıdan birçok gazete zaten ancak ayakta kalıyor.Hatta başka kanallardan destek almaları gerekiyor. Son bir-iki yıldır durum dahada zorlaştı. Hangi medya patronu gazetecisi dünyayı tanısın diye onu yurt dışınagönderebilir ki?” (Mülakat 9) Bir başka dış haberci, kendisinin “üç yıl İngiltere’deyaşama imkânı” bulduğuna değinerek “Ama” diye eklemektedir: “Türkiye’deki dışhabercilerin bu tip imkânları ya olmuyor ya da kısa süreli oluyor. Tabii bunlar pa-54