Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

D I Ş H A B E R C İ L E R V E M E S L E K İ A L G Ibuki buna gerek yok; siz de bölgeyi tanısanız siz de bunu görürdünüz.” (Mülakat12) Bir diğer katılımcı, 1999 yılında Kosova’da savaş muhabirliği yaparken savaşınilk görüntülerini Türk kamuoyuna kendisinin bildirdiğini ve bunu meslekî hayatındaönemli gördüğünü düşünmektedir. (Mülakat 19) “Diplomasi haberciliğindeher satır çok önemli” vurgusuyla konuya giren Ankara kökenli genç muhabir,birinci Türkiye-Ermenistan maçından sonra, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ünTürkiye, Azerbaycan ve Ermenistan devlet başkanlarını İstanbul’da bir araya getireceğibilgisini alıp haber yaptığını, ancak konunun basında yer alması üzerinebuluşmanın gerçekleşmediğini (Mülakat 30) anlatmaktadır.İstihbarat muhabirliğinden gelmenin avantajını dış habercilikte kullandığını belirtenbir katılımcı, bazı haberleri dolayısıyla zaman zaman tehditler aldığını, hattamahkemelik olduğunu belirterek “CERN Başkanı ile röportaj yapan ilk gazeteci”olması nedeniyle ödül aldığını (Mülakat 29) meslekî başarı olarak kaydetmektedir.Washington’da mukim tecrübeli gazeteci ise, bir haberi sebebiyle DışişleriBakanlığı’ndan 1 yıl boyunca hiç randevu dahi alamadığını ve kendisine tam anlamıylaambargo uygulandığını, oysa haberinin “doğru” çıktığını belirterek ilginçbir tespitte bulunmaktadır: “Washington’daki bir Türk gazeteci için önemli olanşey, yaptığınız haberin Türkiye’de ne kadar büyütüldüğüdür.” (Mülakat 43) Yinearaştırmaya Washington’dan katılan kıdemli bir gazeteci, ABD’li kaynaklarındanaldığı, “1 Mart Tezkeresi sonrasında Türkiye’nin bundan sonra Irak’a istediği gibigiremeyeceği” haberinin “Türkiye’de olay olduğu”nu dile getirmekte; “sansasyonelolmaktansa mesajı olduğu gibi vermenin daha ilkeli bir tavır olduğu”nu (Mülakat44) düşünmektedir.Pek çok meslektaşı gibi “Bugüne kadar bana olumsuz geri dönüşü olan bir habereimza atmadım” diye söze başlayan genç bir dış haberci, özellikle son dönemdekendisine büyük mutluluk veren, birtakım röportajları olduğunu ve bunlardandolayı “birçok güzel tepki ve yüklü miktarda tebrik maili aldığı”nı ifade etmektedir.Ona göre, okurdan gelen olumlu tepki ve tebrikler maddi mükâfatlardan çokdaha değerlidir. (Mülakat 14)Genel olarak dış habercilerin haber ile ilişki bağlamında zaman zaman arada kalsalarda, meslek etiğine bağlı hareket etmeye çalıştıkları ve kendilerini vicdanenmüsterih hissettiklerini söylemek mümkündür. Bununla birlikte, uluslararası güçdengelerini ilgilendiren çok hassas bir alanda iş yapmalarına rağmen, bilinçli veyabilinçsiz olarak herhangi bir skandala, krize, ciddi bir mağduriyete yol açacak birhaberciliğe kapı aralamamaları da önemli bir not olarak kaydedilebilir. Görüldüğüüzere, haberin muhtemel olumsuz sonuçları da yine en fazla habercinin kendisinemağduriyet olarak dönmekte; kaynaklardan ya da güç merkezlerinden birinirahatsız eden bir haber, muhabire ambargo, akreditasyon iptali gibi yaptırımlarla41