Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ Ktarafından fazla takip edilmediği yönündeki yaklaşım, diplomasiyle ilgili haberlerinmagazine bulanarak, adeta tatlandırılarak kolay yutulabilir hale getirilmesineneden olmaktadır. Birçok katılımcı bu yaklaşımın doğru olmadığı yönündekanaat belirtmekle birlikte, Türk basınında dış politika haberlerinde magazinelunsurların gereğinden fazla bulunduğunu da kabul etmektedir. Magazinin insanlarınmerakını cezbetmesi sebebiyle kullanılmasının normal olduğunu düşünenkatılımcılar olsa da (Mülakat 9) çok büyük kısmı burada gözetilmesi gereken dengeninTürk basınında bulunmadığı görüşünü savunmaktadır. İstanbul’da görevyapan bir dış haber müdürü, “Türk basınında dış politikanın ve dış politikayadair haberlerin ilgi görmediği inancı var. Magazin konuları ya da dış politikanınmagazinsel boyutu daha çok ilgi görüyor, çünkü daha kolay ve eğlenceli. MeselaSarkozy’nin attığı önemli bir imzadan çok Sarkozy-Bruni ilişkisi daha çokilgi çekiyor” (Mülakat 2) şeklinde fikrini ortaya koymaktadır. Bir başka dış habermüdürü de benzer bir biçimde, “Türk medyasında magazinsel yaklaşım maalesefçok yaygın. Başka türlü satılmayacağını düşünüyorlar. ‘Hard diplomacy’nin okunmayacağıve satmayacağı, buna karşın magazinsel haberlerin okunup satacağı yönündeçok güçlü bir kanaat var. Sorduğunuz zaman da ‘Ne yapalım, halk böyleistiyor’ denir hep. Hâlbuki Türk halkı da değişiyor, daha çok tartışıyor ve konuşuyor”(Mülakat 3) diye görülerini açıklamaktadır. Aynı konuya bir akademisyen isedaha farklı yaklaşmaktadır: “Türk basınında aynı zamanda ciddi bir magazinelliksorunu var. Maalesef gazetecilik anlayışımızda magazin sorunu var. O yüzdenfoto muhabirleri çok önemlidir bizim gazetelerimizde. Derin meseleleri anlamakiçin biraz derinlik lazım. Medya kendinde olmayan bu derinlik için uzmanlardanve akademisyenlerden görüş alır, onları yayına bağlar veya köşede yazdırır. Amamedyanın kendi içinde dış politikayı nitelikli olarak görebilecek kişi sayısı azdır.”(Mülakat 20) Bu bölümdeki en ilginç nitelemelerden biri kıdemli bir diplomasimuhabirinden gelmektedir: “Türk basını dış politikayı nedense magazinselleştirerekgörüyor. Bu çok ciddi bir sıkıntıdır. Haberi ‘seksileştirmek’ gibi bir bakış açısıda var, çünkü o zaman daha fazla okunacağı düşünülüyor.” (Mülakat 25) Bir diğerdış haber editörü de meseleye “Türk basını halkın dış politikayı yeterince okumadığınıdüşündüğü için magazini şeker olarak dış politikanın üstüne sürerek sunuyor”(Mülakat 29) diyerek yaklaşmaktadır. Magazinel bakışı bir “hastalık” olarakgören Washington’daki bir dış haberci, bu eğilimi, “kolay ve zahmetsiz olması vemasa başındaki habercinin dış politika alanında yeterli bilgiye sahip olmaması sebebiyleişin geyik kısmına geçerek haberi magazine dökmesi” ile açıklamaktadır.(Mülakat 42) Bir başka katılımcı da olayın sansasyon boyutuna vurgu yaparak,“Bizde sansasyonel habercilik vardır, bu eskiden beri böyledir; çünkü o zamandaha çok tirajınız ve satışınız olur. Dış politikada herhangi bir sorun olmasa da,basın buna sansasyonel bir gömlek giydirerek amacına yine ulaşır genelde” şek-76