Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

S O N U Ç V E D E Ğ E R L E N D İ R M E3. KAMU GÜCÜ VE DIĞER AKTÖRLERIN ROLÜKamu gücü devreye girdiğinde basın özgürlüğü ve bağımsızlığıyla ilgili tartışmalarında gündeme gelmesi kaçınılmazdır. Ancak gerek basının kendi içindeki vekitle ile ilişkilerinin bir hukuka bağlanması, gerekse halen modernleşme sürecineuyum sağlamaya çalışan toplumlarda medyanın teknik ve etik gelişimini gerçekleştirmesiiçin kamu erkinin oynayacağı roller bulunmaktadır. Türkiye gibi, görsel-işitselbasının kamu tekeli şeklinde oluşup zamanla özel sektör eliyle çeşitlendiği,yazılı basının ise dolaylı olarak iktidar ile ilişkili olduğu, hatta konjonktüregöre bazen iç içe geçtiği toplumlarda, medya ve devlet dışındaki üçüncü aktörlerde süreç içerisinde gittikçe artan bir etkiye sahip olmaktadır. Nitelik ve nicelik itibariylezaman geçtikçe daha görünür hale gelen örgütlü sivil toplum hareketleri,özdenetim kurulları, meslek birlikleri, reklâm verenler ve özel sektör temsilcileribu cümleden sayılabilir. Haberciliğin ve özelde dış haberciliğin gelişimine yapıcıkatkı sağlaması ve demokratik katılımı arttırması beklenen mezkur üçüncü aktörler,vatandaşların medya aracılığıyla siyasal süreçlerde yer alması ile medyanınfaaliyetlerinin sivil denetim ve gözetime açık hale gelmesi bakımından önemlidir.Türkiye’deki dış habercilik ortamının sorunları ve genel durumu göz önüne alındığında,kamu ve diğer aktörlerin bu ortama sağlayacağı katkılar şu şekilde ortayaçıkmaktadır:• Her şeyden önce kamu gücü, Türkiye’de gazeteciliğe ve yayıncılığa uluslararasıstandartlarda bir seviye getirebilir. Dış habercilerin önemli bir kısmınınkamunun denetleme ve gözetleme faaliyetine karşı mesafeli oldukları,buna karşılık kamunun geliştirme işlevi konusunda beklentiler taşıdıklarıgörülmektedir.• Bununla birlikte kamu gücünün medya kuruluşlarına karşı eşit ve dengeliolması, özellikle eleştirel basının baskı altına alınmaması beklenmektedir.Nitelikli dış habercilik konusunda iyi örnekler teşvik edilmeli, olumsuzörnekler uyarılmalıdır.• Türkiye’de medya ile devlet arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi amacıylaöncelikle Siyasi Partiler Kanunu, Basın Kanunu ve Seçim Kanunu üzerindedemokratikleştirici reformlar yapılmalıdır. Hukuk devleti güçlendiğiölçüde Türkiye’de basın da güçlenecek ve o zaman daha iyi dış habercilikyapılabilecektir.• Dışişleri Bakanlığı’nın düzenli, hızlı ve ayrımsız bir biçimde habercileribilgilendirmesi, kişisel ilişkilerle yetinmeyip kamu diplomasisi yürütecekkurumsal bir yapı oluşturması gerekmektedir.• Kamu gücü, medyaya halkın en azından belli bir kesiminin taleplerini temsileden bir kurum olarak saygıyla yaklaşmalı ve özellikle dış politika ala-157