Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K İ Y E ’ D E D I Ş H A B E R C İ L İ Ğ İ N G E N E L D U R U M Uhaberinizi herkes okur. İnsan unsuru esastır bana göre” (Mülakat 25) ifadeleriyledış haberciliğin dili ve insan vurgusuna dair çok çarpıcı noktalara değinmektedir.Washington’daki bir katılımcı ise “Dünyanın her yerinde magazinel haber yapmadurumu söz konusudur, ancak siz New York Times’ı ya da Guardian’ı aldığınızzaman gündemin önemli maddeleriyle ilgili çok ciddi haber, analiz ve yorumlarbulabileceğinizi bilirsiniz. Bu durum o gazetelerde hiç magazin olmadığı anlamınagelmiyor; ancak bilhassa dünya haberleri verdikleri sayfalarda ciddi habercilikyaptıkları anlamına geliyor” (Mülakat 53) şeklinde konuşmaktadır.“Dünyanın her yerinde magazinel haber yapma durumusöz konusudur, ancak siz New York Times’ı ya da Guardian’ıaldığınız zaman gündemin önemli maddeleriyle ilgili çok ciddihaber, analiz ve yorumlar bulabileceğinizi bilirsiniz. Bu durumo gazetelerde hiç magazin olmadığı anlamına gelmiyor;bilhassa dünya haberleri verdikleri sayfalarda ciddi habercilikyaptıkları anlamına geliyor.”Bu vurguların dışında dış haberlerin okunma oranları ve ticari bakışla ilgili olarakgündeme getirilen diğer hususlardan biri dış haberi kimin okuduğuna ilişkindir.Önemli olanın dış haberi kaç kişinin okuduğu değil, okuyan kesimin niteliği olduğunuifade eden (Mülakat 50) katılımcı, “az okunma” savından yola çıkarakdiplomasi haberlerinin magazinleştirilerek verilmesinin bir hata olduğunu ve şuanki Türk diplomasisinin ciddiyetiyle bağdaşmayacağını ifade etmektedir. Başkamülakatlarda da gazetelerdeki ticari kaygıların finansal bağımlılıklara zemin hazırladığını,bundan kurtulmak için yapısal dönüşümlere ihtiyaç duyulduğu ifadeedilmektedir. (Mülakat 51, 58) Bu bölümün son sözlerini konunun özeti mahiyetindedüşünülebilecek bir alıntı ile tamamlamak mümkündür: “Türkiye’nin veTürk dış politikasının dışsallığı genişledikçe, açılımları arttıkça, okunma ve izlenmeoranları da artıyor. Ben Türk halkının dış politikayı takip ettiğini düşünüyorum.Bu durum medya sahiplerinin ticari bakışıyla kısmen ilintilidir. Asılmeselenin medyadaki sermaye yapısıyla ilgili olduğunu düşünüyorum. Bu yapıdeğiştikçe Türk basını dış politikayı da diğer tüm alanları da hakkıyla kuşatabilir,ancak bu dönüşüm yaşanmazsa o zaman kendi ekseninde dönen bir rüzgârgülüde olabilir.” (Mülakat 52)69