Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N I N D I Ş P O L İ T İ K A Y I G Ö R M E B İ Ç İ M İdış politikadaki ulusal çıkarlarla ilgili konularda genel anlamda “millî bir duruşasahip olduğunu” (Mülakat 49) ifade ederken, bir diplomasi muhabiri ise konuyuhalkın merakı zaviyesinden ele almaktadır: “Medya ulusal çıkarla ilgili olan hususlarısever, çünkü herkes ‘ulusal çıkar’ olunca olayı daha çok merak eder. Amaher gazete kendine göre bir yerden bu ulusal çıkara yaklaşır ve önceliğini onagöre belirler.” (Mülakat 10) Benzer bir açıklama getiren kıdemli bir dış haberciise milliyetçi şovenizme vurgu yapmaktadır: “Aslında medyamız ulusal çıkarlarkonusunda hassastır, ama genelde milliyetçi bir şovenizme müsait olan konulardaflaş haberler geçmeyi daha çok severler. Çünkü o zaman reyting artar ve insanlardaha çok gazete alır. Dolayısıyla olay yaratacak biçimde ulusal çıkar savunmasıyapmak, bizim medyamızın en sevdiği işlerdendir.” (Mülakat 15) Bir dış habermüdürü katılımcı da, “Ben medyanın öncelikleri ile ulusal çıkarlar arasında çokbüyük uçurumlar görmüyorum. Medya için ticari kaygılar, reklamlar ve tiraj/reyting getirecek haberler her zaman önemlidir. Medya bunları gözetirken ulusalçıkarlarla çok çatışmaz. Ama tabii her ulusal çıkar da ortak kabul edilmiş çıkarlarolmayabilir” (Mülakat 13) şeklinde bir açıklama getirmektedir. Bir akademisyenkatılımcı ise farklı ülkelerle kıyaslamalar yaparak düşüncelerini açıklamaktadır:“Bir ulusal çıkar algısı var ama biraz karışık. Örneğin Yunanistan’da devletin ulusalçıkar algısı ile medyanın ulusal çıkar algısı birbiriyle örtüşüyor; Türkiye’demedya biraz daha bağımsız. Ama ABD ile kıyaslarsak o zaman da daha devletçikalıyor.” (Mülakat 27)Bir kısım katılımcılar Türk basınının ulusal çıkarlara dikkatettiğini ve genelde ulusal çıkarla medyanın önceliklerininörtüştüğünü ifade ederken; diğerleri basının ulusal çıkarlaörtüşmek ya da ters düşmek gibi bir derdinin olmayacağını,medyanın kendine ait önceliklerinin olduğunu savunmaktadır.Diğer görüşü savunan ve “evrensel standartçı” diye tanımlanabilecek katılımcılarise gazetecinin her durumda hakikati araması ve ulusal çıkarla uyuşup uyuşmamakgibi bir meselesinin olmaması gerektiğini ifade etmektedir. Bu noktadakitemel savlar, dış politikada ulusal çıkarın çok değişken olabileceği, ulusal çıkarmeselesinin daha çok devletin meselesi olduğu ve gazetecinin bu konuyla bağlı olmadığıyönündedir. Bir dış politika yazarı bu konuyu, “Ben her zaman medyanındoğruyu araması gerektiğine inanmışımdır. Medyanın öncelikleri ne olursa olsundış politikadaki ulusal çıkarları değil, doğruları yazmanız gerekir. Ulusal çıkar tanımıbugünden yarına değişebilir ve siz bugün medya olarak iktidara yaranmak95