Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N I N D I Ş P O L İ T İ K A Y I G Ö R M E B İ Ç İ M İarasındaki politik etkilenmelerin zemini, medya ile hükümet(ler) arasındaki ideolojikfarklılıklarda görülmektedir. Bir haber müdürü “Türkiye’de basında ideolojiketki çok fazla; mesela İran’la ilgili haberlere bakın bunu görürsünüz. Türk basınındaiki taraf vardır ve bu iki taraf da kendi ideolojisini savunmayı haber vermeişinin önüne geçirmiş durumdadır” (Mülakat 4) şeklinde konuşmaktadır. Bir dışhaber müdürü katılımcı, ideolojik etkileri “korkunç” olarak nitelendirmektedir:“Korkunç bir ideolojik etki var. Herkes gerçeği kendine göre düşünüyor ve kendiideolojisine göre ayarlıyor. Herkes kendi baktığı yeri doğru gördüğü için birçokdoğru, ideoloji zemininde savaşıyor. Bu da tarafları meydana getiriyor. Kimisi iktidarayakın duruyor, kimisi uzak. Ama herkesin bir tarafı var.” (Mülakat 5) Birbaşka haber müdürünün nitelemeleri ise daha dikkat çekici: “İdeolojik etmenlerintemeli Batı kafasıdır. Bu kafa hâlâ bizi Soğuk Savaş’ta sanıyor. Böyle olunca daDoğu’ya sadece Arap, Batı’ya sadece emperyalist diye bakan bir bakış açısı oluşuyor.”(Mülakat 8) Aynı katılımcı bunların artık modasının geçtiğini de eklemektedir.Bir dış haber editörünün gözlemleri ise bu ideolojik bakışı örneklemektedir:“İdeolojinin etkisi tartışılmaz. Ergenekon’a bakın, Doğan medyası aylarca haberbile yapmadı; bu şimdi habercilik mi? Pantolon giydiği için Sudan’da kırbaçlanankadın örneğini düşünün; başka birçok önemli olay için dışarıya muhabir göndermeyengazetelerimiz bu olay için Sudan’a muhabir gönderdi. Bunu neyle açıklayacağız?”(Mülakat 9) Bir başka kıdemli dış haberci de “ideolojik ve politik etkiolmadan Türk basınında pek haber yapılmadığını, ancak şimdiki asıl tehlikeninmedyanın hükümete yakın-hükümete uzak diye ikiye ayrılmasında” (Mülakat 15)olduğunu ifade etmektedir. Washington’daki bir katılımcı ise “ideolojik etkilenmelerindünyanın her yerinde olabileceğini (örnek Fox’un Obama muhalifliği),ama asıl olanın bu tavrın haberciliğin önüne geçmemesi” olduğunu anlatmaktadır.(Mülakat 41) Çünkü bu durumda “geriye sadece kuru bir ideoloji kalmaktadırve bu da tatsız bir durumdur.” Yine Washington’daki bir başka katılımcı devlet ilehükümeti birbirine karıştırmamak gerektiğine vurgu yapmaktadır: “Genelde ideolojikveya politik bakma sorunu var, ama bu yanlış. Mesela Türkiye-Ermenistanyakınlaşması Türkiye için iyi bir süreç iken ideolojik sebeplerle buna karşı çıkanbirçok gazeteci var. Hükümet meselesi ile devlet meselesini birbirine karıştırmamaklazım; hükümeti sevmiyor olabilirsiniz ama devlet meselesi olan bir husustadoğru davranmalısınız.” (Mülakat 43) Bir haber müdürü de, konuyla ilgili olarakdüşünce ve araştırma kurumlarının önemine vurgu yapmaktadır: “Artık ideolojiketkinin baskın olduğunu söyleyemeyiz; ama iktidarla ilişkiler çoğu zaman belirleyicioluyor. Böyle olunca da gerçek anlamda gazetecilik/habercilik yapacak gazetekalmıyor piyasada. Herkes politik yelpazedeki konumuna göre iş yapıyor. Bu noktadathink-tank’lerin önemi ortaya çıkıyor. Onlar politikadan bağımsız ne kadarbilgi üretirlerse, ciddi bir boşluğu o ölçüde kapatmış olurlar.” (Mülakat 52) Bir83