Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ K2.5 TÜRKIYE’DE DIŞ HABERCILIĞIN GENEL SEYRI VEGELECEĞITürk basınının geçmişten bugüne, bugünden yarına gelişimi perspektifinde ortayaçıkan temel sorunsal çok açıktır: Dünya ile beraber Türkiye de değişiyor; budeğişime Türk basını da ayak uydurmak durumundadır. 25 Bazı katılımcılar basınınbir kısmının bu değişime ayak uydurduğu ve pozitif anlamda dönüştüğükanaatine sahipken, bazıları değişime ayak direyenlerin olduğunu ama bunlarınzaman içinde ayıklanacaklarını düşünmektedir.Değişimden söz eden katılımcılardan bazıları değişimin kaçınılmaz olduğunuvurgulamaktadır: “Bizim gazeteciliğimizde ilginç bir yaratıcılık, zeka ürünü olanve sansasyonel hava yaratabilecek bir habercilik gelişmiş. Bu aynı zamanda kolaycılığında bir sonucu. Amaç kolay okunan ve okutan bir gazetecilik olmuş. Amadünya gibi Türkiye de değişiyor. Şu anki medyamız bu değişime ayak diriyor, amabundan kaçışı yok. Değişmeye mecbur.” (Mülakat 2) “Artık Soğuk Savaş dünyasındadeğiliz, hızla değişen bir dünyada yaşıyoruz. Türk basını da değişmek zorundadır.Ekonomi ve kültür çok önemli, iyi bir gazetecilik yapabilmek için. Sizinhem ekonomik anlamda bağımsız, hem de kültürel anlamda zihinsel köleliktenkurtulmuş olmanız gerekli. Basınımızda daha fazla rekabet olmalı. Eskiden buyoktu, son yıllarda biraz oluştu. Pro-aktif olmak lazım. Türkiye kabuğunu kırıyor,medya da kırmak zorunda. Yeni yetişen genç nesil çok önemli. Reuters dünyayahaber satıyor, AA da satabilmeli.” (Mülakat 3) İstanbul’daki kıdemli bir dış habercininkonuya ilişkin yorumu ise, “İktidarlar eskiden de güçlerini medya üzerindenyürütüyorlardı; bugün de aynı şey geçerli. Türkiye’de hâlâ hür basın için bir basınsendikası yok. AB reformları bu bakımdan çok önemli. Eskiden beri basındakidüzen böyle kurulduğu için şimdi değişimle yüzleşmek zorunda olan Türk medyasıdeğişime karşı zorlanıyor” (Mülakat 23) şeklindedir.Dış politikadaki hareketliliğe paralel olarak basının da mutlaka gelişmek zorundaolduğu yargısı birçok mülakatta dile getirilmektedir. Bu konuda tecrübeli bir dışhaber müdürü şunları söylemektedir: “Kendisi büyüyen ve gelişen bir Türkiye’nindış politika haberciliğinin de buna yakışır olması lazım, henüz o noktaya gelmişdeğiliz. Galiba Türk dış politikası biraz hızlı gitti, medya bunu yakalamak zorunda.”(Mülakat 11) Benzer bir görüş de kıdemli dış politika yazarından geliyor:“Son dönemde hükümetin ve özellikle Ahmet Davutoğlu’nun açtığı aktif dış politikayoluyla gazetelerimiz de ister istemez Türkiye’ye baktıkları gibi dünyaya dabakmak durumundalar artık. Ben gelecekten umutluyum; çünkü hem Türk insanıhem de gazetecilerimiz dünyayla, bölgesiyle çok daha fazla ilgileniyor.” (Mülakat16) Buna benzer bir yorum da akademisyen bir katılımcıdan gelmektedir: “Türk25. Bkz. D. Beybin Kejanlıoğlu, Türkiye’de Medyanın Dönüşümü (Ankara: İmge Yayınları, 2004).70