Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ K1.2 DIĞER HABERCILERIN GÖZÜYLE DIŞ HABERCILER:“BASIN DÜNYASININ MONŞERLERI”Basında kariyer imkânları açısından avantajlı bir alan olarak görülen dış habercilerin,genellikle bildik “acar muhabir” profiline pek uymayan kişilerden oluştuğugözlemlenmektedir. Kimileri diğer basın mensuplarına kıyasla kendilerini ve yaptığıişi ayrıcalıklı görürken, kimileri bu ayrıcalık beklentisi ile orantısız çalışmakoşullarından yakınmakta, kimi dış haberciler de ne ayrıcalıklı konumu ne de iyiçalışma koşullarının varlığını kabul etmektedir. Ancak bu noktada, dış habercilikkavramının bir üst başlık olarak şemsiye kavram işlevi gördüğünü; onun altındakendi içinde farklılıklar arz eden diplomasi muhabirliği, sayfa editörlüğü, köşeyazarlığı, birim yöneticiliği gibi alt kategoriler bulunduğunu göz ardı etmemekgerekmektedir. Benzer şekilde mesleğin gazete, dergi, televizyon ya da internetortamında icra ediliş biçimleri de değişkenlik göstermektedir.Dış haberler alanında çalışan genel katılımcı profilinin diğer basın mensuplarıile kendilerini kıyaslarken ve farklılıklarını ortaya koyarken kullandıkları vemeslekî konumun algılanış biçimini gösteren kavram seti şu şekilde sıralanabilir:“Dil bilme”, “yurt dışı tecrübesi”, “daha iyi maaş”, “düşük maaşlar”, “daha kötüçalışma koşulları”, “her şeyi biliyor gibi davranmak”, “ukala olarak algılanmak”,“basın dünyasının monşerleri”, “daha karizmatik algılanmak”, “kokteyl muhabiri”,“Ankara’dakiler snob; İstanbul’dakiler tercüman”, “cream de la cream” (kaymaktabakası)…Çoğu kendileri ile ilgili diğer basın çalışanlarının algısını yorumlayan bu kavramlararasında, doğrudan kendi durumlarının niteliğine ilişkin değerlendirmeleregeldikçe, zıt görüşlerin ortaya çıktığı görülebilmektedir. Örneğin, çalışma koşullarıiyi bir gazetede bulunan ya da habercilikteki konumu itibariyle rahat olan birdış haberci, maaşların yüksek olduğunu kabul ederken, tam tersini düşünenler debulunmaktadır.Araştırma esnasında görüşülen dış habercilerden, “çok çalışan”, “bilgi ile iç içeolan” ama “gazeteciden çok akademisyen gibi algılanan” kişiler olarak görülmektenyakınanlara da rastlanmaktadır. (Mülakat 9) Meslekte daha kıdemli bir gazeteciise, dış habercilerin diğer basın mensupları içinde “görece iyi bir konumdaalgılandıklarını, çünkü maaşlarının biraz daha iyi olduğunu ve hemen hepsininİngilizce bildiği”ni, “gerçi başka da dil bilmezler pek” eklemesini de yaparak dilegetirmektedir. (Mülakat 8) Oysa muhabir olarak çalışan bir dış haberci, dil bilmeve az da olsa yurt dışı tecrübesine sahip olma avantajına değindikten sonra, “Bunamukabil dış habercilerin ücretlerinin ve çalışma koşullarının bu durumlarına paralelolduğunu söyleyemem” (Mülakat 10) tespitinde bulunmaktadır. Bu da dışhabercilerin, meslekte bulundukları kıdem, konum ve maddi şartlara göre, farklıalgılara sahip olduklarını göstermektedir.30