Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ K• Hürriyet: Olay zamanı olay mahallinde doğrudan muhabiri olmasa daLondra temsilcisi Faruk Zabcı son üç yıl içinde iki kez bölgeye gitmiş veizlenimlerini gazetede bu vesileyle yayımlamıştır. Zabcı’nın dosyaları, bölgeyive sorunlarını yerinde görmüş bir kişinin ağzından nitelikli bir habercilikörneği sayılabilir. Fakat bu durum konunun haberleştirilmesine olumlubir nitelik olarak değil, daha çok sayfa editörü veya yayın yönetmenininmagazinel tercihi olarak yansımaktadır. “Kızlarımızı geneleve satıyorlar”,(10.07.2009) ve “Evlenmeyi bile yasaklıyorlar” (11.07.2009) gibi haberler,zımnen olayların insani dram yönüne dikkat çekme iddiası taşımakla birlikte,gerçekte yukarıdaki magazinel bakışın ürünü olarak ortaya çıkmaktadır.Uygurların annesi olarak nitelenen Rabia Kader ile yapılan röportaj,11.07.2009 tarihinde “40 yıl lider aradım” başlığıyla verilmektedir. Sonolarak 19.07.2009 tarihli gazetede “Sürgündeki liderler neden Amerika’yagelir” başlıklı bir yazı ile Doğu Türkistan hükümetinin sürgündeki başbakanıEnver Yusuf Turani’nin Amerika’ya geliş hikâyesi ve oradaki hayatıaktarılmaktadır.• Habertürk: Olay mahallinde muhabir bulundurmamıştır. Ancak olaya yakınlığıaçısından 17.07.2009 tarihli gazetede bölgeyi yakından bilen birisimle yapılan röportaj dikkate değer; röportajın başlığı “‘Adeta soykırım’değil, ‘devlet terörü’” şeklindedir.• Milliyet: Ajanslardan ve diğer haber kaynaklarından alınan bilgilerin yanındazaman zaman Washington ve Londra temsilcilerinden konuyla ilgilihaberler geçilmektedir.• Radikal: 09.07.2009 tarihli “Çin demir yumruğu indirdi.. Nafile!” başlıklıhaberde konuya ilişkin detaylı bilgiler aktarılmaktadır.• Zaman: 16.07.2009 tarihinde, muhabiri Osman Erol aracılığıyla Türk basınındailk kez Urumçi’ye girdiğini ifade eden gazetenin o güne kadar olaylarailişkin yaklaşımı ‘ortalı’ ve betimleyici bir dile sahiptir. Aynı günkü haberinbaşlığı “Şiddet bitti, kısıtlamalar sürüyor” şeklindedir. Bir sonraki günküilgili haberin başlığı ise “Uygurlar basına konuşmaktan çekiniyor” şeklindedir.Ayın 18’indeki haberin başlığında “Urumçi’de sakin Cuma” ifadelerikullanılmaktadır. 21.07.2009 tarihinde yine Osman Erol’un yaptığı haberininbaşlığı ise “Gözaltındaki Uygurlardan haber alınamıyor” şeklindedir.Bu haberlere ek olarak 26.07.2009 tarihli “Hiç korkmadım, öldürseler deyerimi dolduracak insanlar olduğunu biliyordum” başlığıyla verilen haberde,Şincan’da askerlerin karşısında durarak fotoğrafıyla olayların sembolühaline gelen Uygurlu kadınla yapılan röportaja yer verilmektedir.• Sabah: Olay mahalline gönderdiği muhabiri Ertuğrul Erbaş ile süreci yerindegözleyen ve inceleyen gazetenin, “Çinliler apartmanda, Uygurlargettoda” (21.07.2009) başlıklı haberle bölgenin sosyo-ekonomik yapısına126