Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

D I Ş H A B E R C İ L E R V E M E S L E K İ A L G Itelefon bağlantısı var, her şeyi kendisiyle doğrudan görüşüp ona göre basabiliriz.Habersiz müdahale olmaz bizde.” (Mülakat 45) “Siz buradan (Washington) buranıngözüyle bir haber yapıyorsunuz, Ankara’dakiler kendi gözleriyle Ankara’yagöre haberi edit edebiliyorlar. Bu yanlış bir durum. Eğer edit edilecekse haberverilmesi lazım. Bazen veriliyor, bazen de verilmeyebiliyor.” (Mülakat 44)Bir başka genç katılımcı ise, muhabir ile editör arasındaki ilişkiyi gayet demokratikbir ilişki olarak resmetmektedir: “Bizde dış haberler editörümüz, bir değişiklikyapmak istediğinde o muhabiri mutlaka arar; uzlaşırlarsa ondan sonra o değişikliğiyapar. Türkiye koşullarında böyle bir editör zor bulursunuz.” (Mülakat 31)Fakat aynı gazetede çalışan, daha kıdemli dış habercinin görüşleri, birinci sayfayagirebilme kaygısının ağır bastığı durumlarda görülen müdahaleye işaret etmektedir:“Halkın genel ilgisinin az olduğu varsayımından yola çıkarak birçok editördış haberlerin biraz magazinselleştirilerek verilmesini normal karşılıyor. Muhabirlerdeotosansür olabiliyor, çünkü çalıştıkları kurumun perspektifi onların daperspektifi oluyor genelde. Birinci sayfaya girebilmek için editörün kırpmasınarazı olmak gerekiyor bazen. Bu da bir müdahale türüdür.” (Mülakat 42)1.6 ÜLKE ÇIKARI VE AHLAKI PRENSIP ÇIKMAZI:“GAZETECININ GÖREVI ÜLKE ÇIKARIYLA İLGILENMEKDEĞILDIR” YA DA “KENDI ÜLKENIZI ZOR DURUMDABIRAKIRSANIZ, BUNA GAZETECILIK DENMEZ!”Katılımcılara ülke çıkarları ile ahlaki ilkelerin çeliştiği durumlarda bir haberci olaraknasıl davranacakları sorusunun yöneltildiği bu kısımda, tahmin edileceği gibiiki ayrı uca giden cevaplarla karşılaştık. Burada yurt dışı tecrübesi bulunan ve kısmenmeslekî kıdemi yüksek olan gazetecilerin konuya daha evrensel bir perspektiftenbakıp ahlaki ilkelerden yana konum belirlediği; genç ve Türkiye’de mukimhabercilerin ise, ağırlıklı olarak ülke çıkarlarını öne koydukları söylenebilir. Yinede açık cevap almakta en fazla zorlanılan ve biraz da bu nedenle, “Türk basınınındış politikayı görme biçimi” başlıklı bir sonraki bölümde de bir benzerine yer verilenbu sorunun, başlı başına bir araştırmayı hak ettiğini söylemek gerekecektir.“Bu soru 100 milyonluk bir soru ama tam olarak cevabı yok” diye konuya girengenç yönetici, “ülke çıkarı kavramının muğlâk”lığından söz ederek politik bir yaklaşımsergilemektedir: “Bu çıkarı kim, neye göre tanımlayacak? Hiçbir gazeteci‘Ben her zaman ülke çıkarını ya da meslek ahlakını savunurum’ diyemez. Bazenöyle bir durum olur ki, dediğinizin tersini yapmak zorunda kalırsınız. Bana görebu soruya en güzel cevap, ülke çıkarı ile meslek ahlakını bir arada düşünebilmekve o şekilde davranabilmektir.” (Mülakat 8) Tamamına yakını ülke çıkarının muğ-47