Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ KPeki, geçmişe göre yurt dışı imkânları artmakta mı, yoksa azalmakta mıdır? Bukonuda dile getirilen görüşler, kişinin kurumu, konumu ve yurt dışına gitme durumuile doğrudan ilgili görünmektedir. Örneğin, yakın geçmişte yurt dışı gezilerinekatıldığı bilinen genç muhabir, “Abdullah Gül döneminde daha fazla muhabirdaha fazla yere gidiyordu, şimdi daha az. Genel anlamda ise dünyayı tanımaimkânlarımız kısıtlı” (Mülakat 31) sözleriyle, gazetecilerin yurt dışına gitme sıklığınıDışişleri Bakanlığı’na endeksli bir bakışla değerlendirmektedir. Buna karşılık,halen aynı gazetenin yurt dışı bürosunda çalışan bir başka muhabir ise, “Eskidenbu imkânlar daha azdı, şimdi artıyor” diyerek artışın nedenlerini açıklamaktadır:“Hükümet çok aktif bir dış politika izliyor ve daha fazla dış seyahat var. Dolayısıyladünyayı tanıma imkânları da artıyor. Ama diplomasi muhabirlerinin daha çokseyahate götürülmesi gerekiyor ki yetişebilsinler.” (Mülakat 42) Burada, aynı kurumdaçalışan fakat biri Türkiye’de diğeri yurt dışında uzun süreli görev yapan ikidış habercinin birbirine tam anlamıyla zıt iki görüşe sahip olmaları, bir anlamdakonunun algısal ve kişisel boyutunu da göstermektedir. Sık sık yurt dışına gönderilenbir muhabirin şu sözleri de bu savı desteklemektedir: “Çalıştığınız gazeteninimkânlarına bağlı. Ben çok seyahat ettim, diplomasi muhabirlerine seyahat yollarıher zaman açıktır.” (Mülakat 45) “Genç nesil daha şanslı, imkânları daha fazla”kanaatini taşıyan dış haberci ise, daha uzun vadeli, iyimser ve biraz da sınıfsal birfarklılıktan konuya bakmaktadır: “Eskiden elitlerin imkânı vardı sadece, şimdidaha fazla insanın imkânı var.” (Mülakat 10)Sık sık yurt dışına gönderilen bir muhabirin sözleri konununalgısal ve kişisel boyutunu göstermesi bakımından ilginçtir:“(Yurt dışına gitmek) Çalıştığınız gazetenin imkânlarına bağlı.Ben çok seyahat ettim, diplomasi muhabirlerine seyahat yollarıher zaman açıktır.”Dış habercilerin yurt dışına gitme/gönderilme konusunun meslek içi rekabet boyutunuen açık ifade eden yaklaşım genç bir diplomasi muhabirinin sözlerindegörülebilir: “Maalesef yurt dışına gitme imkânı pek yok, olanlar da genelde torpillidir.Üst kademeden torpili olanlar daha kolay gider yurt dışına.” (Mülakat 13)Arkasından gelen cümleler ise, “yurt dışına gitme sorunu” dışında bir de “yurtdışında kalma sorunu”nun varlığına işaret etmektedir: “Bir de diyelim ki, yurtdışında ikamet imkânı oldu; bizim muhabirimiz ya da habercimiz gittiği/gönderildiğiülkede uzun yıllar kalır. Hâlbuki Batılılar bir ülkede belli bir süre kaldıktan56