Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

More documents

Recommendations

Info

T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H A B E R C İ L İ KDış haberciler içinde, yaptıkları işe verilen değer ile dış haberlere gazete sayfalarındaayrılan yerin genişliği arasında bağ kuranlar da olmaktadır. Ankara’da diplomasimuhabirliği, televizyon programcılığı ve köşe yazarlığını birlikte yürütenkıdemli gazeteci, dış haberlere büyük gazetelerde dahi genellikle tek sayfa ayrıldığını,ancak istisnai zaman ve durumlarda bu miktarın arttığını düşünmektedir.Bunun temel nedeni de “sokaktaki insanın dış haberle daha az ilgilenmesi ve dışhaber sayfalarının daha az okunması”dır; ona göre, “dış habersiz bir gazete olmaz,ama sadece dış haberle de gazete olmaz.” (Mülakat 22) Katılımcılardan genç birdiplomasi muhabiri ise, tersine, özellikle diplomasi muhabirlerinin eskiye göredurumlarının ve meslek içindeki algılanma biçimlerinin daha iyi olduğunu düşünmekte;bunu da son yıllarda Türk dış politikasının önemi arttıkça dış habercilerinde kıymeti ve kariyer imkânları arttı” (Mülakat 30) şeklinde açıklamaktadır.Cumhuriyet’in kurulduğu günlerden itibaren iki ayrı tarzıtemsil eden İstanbul ve Ankara gazeteciliğinin dış habercilikalanında da kendine özgü tarzlar ortaya çıkmasında etkiliolduğu gözlemlenmiştir. İstanbul tarzı dış habercilik (worldnews) bir bakıma ajans haberciliğine dönmüş durumdadırve bir editörlük işidir. Ankara’da belirginleşen “diplomasihaberciliği” ise aktif habercilik demektir.Görüşmelerde Cumhuriyet’in kurulduğu günlerden itibaren iki ayrı tarzı temsileden İstanbul ve Ankara gazeteciliğinin dış habercilik alanında da kendine özgütarzlar ortaya çıkmasında etkili olduğu gözlemlenmiştir. Örneğin, dış habercilikile dış politika haberciliğini birbirinden ayıran genç diplomasi muhabiri, “Dış haberciliğinyeri İstanbul’dur, buradaki ofislerde ajanslardan gelen haberlerin çevrilmesifaaliyetinin sofistike adı dış haberciliktir Türkiye’de. Dış politika haberciliğiise, diplomasi haberciliği de diyebileceğimiz tür olup yeri Ankara’dır. Genelliklede Dışişleri Bakanlığı kaynaklı haberlerin, diplomasi muhabirliğinin diliyle haberedönüştürülmesi işidir” tanımlamasını yapmaktadır. (Mülakat 13) Buna göre,İstanbul tarzı dış habercilik (world news) bir bakıma ajans haberciliğine dönmüşdurumdadır ve bir editörlük işidir. Ankara’da belirginleşen “diplomasi haberciliği”ise aktif habercilik demektir ve başta Dışişleri Bakanlığı olmak üzere elçiliklerleve ilgili devlet kurumlarıyla ilişki halinde olmayı gerektirmektedir. Ankara’damukim kıdemli köşe yazarı ve muhabirin ifadesiyle, diplomasi haberciliği “birmuhabirlik işidir.” (Mülakat 18)32
D I Ş H A B E R C İ L E R V E M E S L E K İ A L G IAnkara ve İstanbul tarzı arasındaki farklılık, mesleğin icra ediliş biçiminde gittikçeaçılan bir makas halini almaktadır. Ajansların öne çıkması, internet üzerindenbilgi akışının hızlanması, sahada görev yapmanın kurumsal maliyetleri arttırması,dış haberin magazin veya iç politika boyutu olmadıkça kitle tarafından rağbetgörmemesi gibi nedenler, özellikle gazetelerin, muhabirlikten masa başı gazeteciliğineyönelmelerini kolaylaştırmaktadır. Böylece Ankara’da görev yapan gençmuhabirin yakınması haklı bir gerçeklik olarak ortaya çıkmaktadır: “Eskiden dışhaberciler için daha çok para harcanıyordu, şimdi daha az; her şey ajanslara yıkılmışdurumda. Dış habercilerin kariyer imkânları da olması gerektiği kadar parlakdeğil. AB ile kıyaslarsak çok geriyiz, gelecek vaadi çok az.” (Mülakat 32) Bununsonuçlarından biri, meslekî uzmanlık ve kariyere yeterince önem verilmemesi,yetkin olmayan kişilerin “nasıl olsa işi öğrenirler” mantığıyla (Mülakat 46) alınmasıdır.Burada yeter şart olarak dil bilmek, daha doğrusu İngilizce bilmek önesürülmekte; ancak Türk dış politikasının çok boyutlu, çok yönlü yeni eğilimi dehesaba katıldığında, Orta Doğu, Kafkaslar, Balkanlar, Kuzey Afrika gibi coğrafyalardandoğrudan haber kaynağına başvurarak bilgi toplayabilecek eleman açığıoluşmaktadır. Orta Doğu’da görev yapan kıdemli gazeteci, dış politika haberciliğininiyi değerlendirildiği takdirde Türkiye açısından bakir bir alan olduğunu, ziraTürkiye’de, özellikle Orta Doğu’da görev yapan gazeteciler arasında uzmanlaşmanınbulunmadığı”nı (Mülakat 47) ifade etmektedir. Bu durum meslekî açıdan bireksiklik olarak göze çarpsa da, aslında, uzmanlaşma konusunda yoğunlaşacakgenç gazetecilere birçok fırsatlar sunabilir.1.3 HABER KAYNAĞI ILE İLIŞKI: ANKARA-İSTANBUL-WASHINGTON FARKIHaber kaynağı ile gazeteci arasındaki ilişki, mesleğin en çetrefilli konularındanbiri olarak her zaman gündemde olmuştur. Le Monde’un kurucusu Hubert BeuveMéry’nin “Gazetecilik temas ve mesafe mesleğidir” sözü, gazetecinin hem haberkaynağı, hem de hedef kitle ile kurması gereken ilişkinin niteliğine dair ideal ortamıtasvir etmektedir. 14 Fakat pratikte gazeteciliğin etik boyutunu ilgilendirensorunların önemli bir kısmının kaynak ile hedef arasındaki mesajın aktarılmasısırasında teşekkül ettiği bilinmektedir. Zaten gazeteci de tam o arakesitte bulunantaşıyıcı beşeri unsur olması nedeniyle, çoğu kez sorunun öznesi konumundadeğerlendirilmektedir.14. Bkz. Serge Halimi, Düzenin Yeni Bekçileri, (İstanbul: Evrensel Basım Yayın, 1999).33
Page 3: TÜRK BASININDADIŞ HABERCİLİKSET
Page 7: YÖNETİCİ ÖZETİ9ÖNSÖZ17GİRİ
Page 10 and 11: 2.4 Kim Okur Dış Haberi? | 672.5
Page 12 and 13: T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H
Page 21 and 22: G İ R İ ŞGİRİŞ“Gerçek dün
Page 23: G İ R İ Şve çok yönlü diploma
Page 50: T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H
Page 61 and 62: T Ü R K İ Y E ’ D E D I Ş H A
Page 75: T Ü R K İ Y E ’ D E D I Ş H A
Page 84 and 85:
T Ü R K B A S I N I N D A D I Ş H
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90:
Page 93 and 94:
T Ü R K B A S I N I N I N D I Ş P
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 169 and 170:
Page 172:
“Dünya haberciliği” ya da “
show all

Türk Basınında Dış Habercilik - SETA

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?