PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

İbn al-Kalbe sonra, şöhretini geni ş ölçüde yayaca ğı ve önemli bir ö ğ-retim faaliyeti gösterece ği Bağdata gitti. H. 204 de, bir di ğer rivayete göreH. 206 da vefat etti. (P. K. Önsöz 19 /1).İbn al-Kalbe hadislerin rivayetinde çok ihtiyatl ı idi, o kadarki, dikkatlive güvenilir hadisçi diye me şhur olmu ştu. Bizzat i şitmi ş olmad ıkça hiçbirşeynakletmemi ştir; veya şöyle söylerdi: "Ben bunu bilmiyorum", "Bunadair bir şey i şitmedim" (kar ş . P. K. Önsöz S. 15 /7. ve dev.)Araplar ın pek çok me şhur eserleri İbn al-Kalbrden iktibaslarla doludurMeselâ "Kitâb at-Tabakat al-Kabir" (Hz. Muhammed'in, sahabnin ve hadisçilerinH. 230 y ılına kadar biyografileri) yazar ı İbn Sa'd ve "Ta'rih ar-Rasul va' 1-Muliik" yazar ı at-Tabarrnin eserleri. Bu ikisi, kitaplarnia, İbnal-Kalbrden pek çok şey alm ışlardır; ayn ı şekilde "al-Bayan vat-Tabyin (HitabetÜzerine)" in , "Kitâb al-klayavân (Hayvanlar Kitab ı)" ın ve ba şkalar ı-nın yazar ı Câlııi ve "Muruc az-Zahab ve Maâdin al-Cavâhir (Alt ın bilimi vemücevher kaynaklar ı)" yazar ı Al-Mas`âdi ona dayan ırlar. Yakeit ve `Abdal-Kâdir b. 'Omar al-Bagdadi de İbn al-Kalbrden pek çok iktibaslar yapm ışlardır. (Kar ş . P. K. Önsöz S. 12, 12. ve dev.).Fakat bunlar ın yan ında, hadisçiler aras ında, İbn al-Kalbe ve taraftarlarına kar şı olan ve onlarda, sahih bir hadisin ravilerinden beklenen kaliteninbulunmadığın ı iddia eden bir gurup vard ı Sünniler de ona dü şmancatav ır tak ınıyorlard ı ; onlar için İbn al-Kalbe sadece müteass ıp bir şii idi. As-Sam'âne, ondan bahsederken: "Sa ğlam bir temele dayanmayan haberlerlegaraib ve acaibi anlat ır" der. İmam Ahmad b. Hanbel de ona kin besliyor veşöyle söylüyordu: "Hisâm'dan kim naldediyor ? Fakat o sadece gece sohbetleri(samar) ve soybilim (nasab) yazar ıd ır. Ondan birisinin bir şey nakledeceğiakl ıma gelmezdi." (P. K. Önsöz S. 14 /10 ve dev.) İbn al-Kalbrnin hadisleriningüvenilmez oldu ğunu iddia eden daha ba şkalar ı da vard ı .Bilhassa taassup yönünden olan bu hücumlara ra ğmen gerçek şudurki, İbn al-Kalbe, kendi ifadesinden de anla şıldığı gibi ço ğunlukça dikkatlibir hadisçi say ılmaktad ır: "Hadiste isnad, giyimde, kuma ştı' damgas ı gibidir"derdi. (P. K. Önsöz S. 10, 9)Fakat şu var ki, ibn al-Kalbrye dayanan ifadelerde, zaman zaman ortayaç ıkan ayk ırıl ıklar nas ıl izah edilecek? Wellhausen'e göre böylesi aykırd ıklar (Beste S. 12), "sadakati, yüksek faziletiyle ölçüleri bir arap hadisçisininkitab ında eksik olmaz. Bu sözle, İbn al-Kalbe, bamba şka bir güvenilirlikletemayüz etmi ştir, demek istenmiyor; fakat sadece, tenakuzlar onuele vermekten çok tavsiye ediyorlar, demek isteniyor. Babas ı, yalanc ı sayılıyor (Agard, 9, 19, 28; 19, 58, 22; 86, 2); unutulmamal ıdır ki, bu çe şit hüküm-14