Ya ğ ü ş u için kar ş. Yakilt IV, 1022,16 ve A. Fischer'in Z. D. M. G. deki makalesi 58,869ve dev.Smith, S. 226,. Ya ğf15'u "aslan-ilâh" olarak tan ımlıyor. Belki de Ya ğ ü ş Mazhic kabilesinintotem hayva ınydı. Kar ş. Nöldeke, Z. D. M. G. 40, 161, 168, bu görü şü kabul etmiyor.Smith, Journal of Phil. IX, 99, misal olarak nehu ştan' ı "tunç yılan", Dâvud'un evinintotemi sayıyor (2. K ırallar 18,4; Say ılar 21,89).70 Sevgili.71 Wellhausen'e göre S. 220, hac şehirlerinde ibâdete ra ğbet en büyük çekicili ğini, bus ıralara rastlayan pazarlardan ve panay ırlardan al ıyordu. Bu günlerin çok ne şeli havas ı olurdu,şaka, oyun, şarap, kad ın ve şark ı ile eylenilirdi; Yahudiler ve Hristiyanlar da bu gibieğlencelerden habersiz de ğildiler.Bu türlü e ğlenceler önceleri Vadd'in yan ında da adetti. İslâmın burada nas ıl kesin vekat ı davrandığını, bu Vadd'e veda şarkısından anlıyoruz.72 Yani putun resmi. Kar ş. notlar ımızdan 112, 131, 311. Kar ş. A ğ âni XIX, 79-80, oradaal-Lât, evi, kubba'siyle birlikte sava ş yerine ta şınm ıştır. İbn. Hişâm'a göre S. 55,17,Manât da sava şa birlikte götürülmü ş görünüyor: "Kavimler kaçmak için Menat'a arkalar ınıdönmeyeceklerine andiçtiler."Karş. 1. Samuel 4,5: "Rabbin ahid sand ığı ordugâha girdi ği zaman Filistiler korktular:Tanr ı ordugâha geldi. Vah bize! Bizi bu güçlü ilâhlar ın elinden kim kurta ıır? Kar ş. 2. Samuel11,11; 15,24 ve dev.; Ye şu 3,3 ve dev.; 2. Samuel 5,21: Dâvud'un Baal-Peratsim'de Filistilerezaferi üzerine, Fi;i3tiler, sava şa birlikte getirdikleri putlar ını b ırakıp kaçt ılar.Ya ğ us'un bundan ba şka seferlerde de s ık s ık yerinden alınıp götürüldü ğü anla şılıyor;karş. Wellhausen S. 20 ve dev.73 Kar ş. E.d. Isl. 111,784 (G. Levi della Vida).Murâd, güneyde bulunan Mazhic grubundan bir Arap kavimidir. Güney Arabistankültürüne kom şu olmalarına ra ğmen, tipik bir bedevi karakteri gösterirler. Ülkeleri, Nacrân'ın do ğusunda, ta şl ık ve verimsizdir. (kar ş. Kit âb al-Agâni XVIII, 135). Halk ı soygunculuktaün kazanm ıştır. Kar ş. Wüstenfeld S. 323, Blau S. 562.74 Kar ş. P.K. S. 57,9 (36,15).Güney Arabistan, Yemen kavmidir, bak. Yakût 11,512,7.75 Kar ş. Wellhausen S. 22 ve dev. P.K. S. 57,10 (36,2). Yâkût IV, 1022,17; de Lagarde,Übersicht über die im Aramaeischen, Arabischen und Hebraeischen übliche Bildungder Nomina, S. 133.76 Kar ş. E.d. Isl. 11, S. 260 (J. Schleifer).Hamdân büyük bir Yemen kavmidir. Ülkeleri , Balad Hamdân, eski ve yüksek birarap kültürünün merkeziydi, Ş an'â'n ın kuzeyinde bulunuyordu ve (Yemen'in ba şkentiydi).Şimdi Balad Hamdân diye adlanan bölge, önceki geni ş ülkenin sadece bir bölümüdür. San'-â, do ğu S arât'dad ır; çok eski bir şehirdir. Efsanenin bildirdi ğine göre şehri Sam kurmu ştu];Tekvin 10,27. 530 y ılında kıralın temsilcisi Abraha, Ş anTyı merkez yapt ı. San'â, şair, tarihçive soybilimci al-Hamdânrnin do ğduğu ve öldüğü yerdir. Kar ş. E.d. Isl. IV, 153 (R.Strothmann); Blau S. 563; Caussin 1,75.77 Arapça metin "gece yolculu ğu" diyor; araplar gece yolculu ğuna göre hesaplarlard ı .çünkü geceleri yolculuk yapmay ı tercih ederlerdi.78 Kar ş. Yükiit IV, 1022, 11: ya'ni mâ kalû 'Abd Ya'fı ka, yani "Abd Ya'ük demezlerdi".Wellhausen, S. 1,e göre, bizce yerli rivayetleriyle tan ınan M. 6. yüzyılda, arap isimlerininba şında, arkas ında ilâh isimlerinin tamlayan olarak bulundu ğu, köle, hediye, yard ımgibi kelimeler bulunurdu. En çok kullan ılan ön isim 'Abd, di şisi Amat idi, Ibranicede, Feni-64
kecede ve Arapcada oldu ğu gibi. Karş. A. Fischer, Muhammad und Abmad, die Namendes arabischen Propheten. (Ber. Saechs. Ak. d. Wiss., Phil.-hist. Kl. 1932,3. Heft S. 19).79 Kar ş. E.d. Isl. 11,329 (J.H. Mordtmann).Himyar, eski bir Yemen kavimidir.-Muhammed (A.S) elçisini Yemen'e gönderdi ğindeart ık bir Himyar devleti yoktu ve Islam hemen hiç mukavemetle kar şılaşmadı. Ağızlarıkuzey arapças ından baz ı özellikleriyle ayr ılır. Kar ş. Caussin 1,54.80 Kar ş. E.d. Isl. 11,329 (J.H. Mordtmann).Z .C1 Nuvas "a la chevelure flottante" diye adlan ır. Yemen k ıralıdır, yaklaşık olarak,M. 521-526 yıllarında hüküm sürmü ştür. Nuvâs, H. Arethas' ın kahramanca hareketlerinakledilen hristiyan takibini, Nacran'dan yürütmü ştü 521 de Himyar prensleri Z ı Nuvas'ınkışkırtmas ıyle Habe ş istilasma kar şı ayakland ılar. 526 da Zil Nuvas sava şa girdi. K-arş . Nöldeke, Geschichte der Perser und Araber z. Zt. der Sasaniden, S. 173 ve dev. 185,187ve dev. Kar ş. Caussin 1,121.81 Kar ş. Wellhausen S. 23; bak. P.K. S. 57,12 (36,18).Nasr "kartal, akbaba" demektir. Suriyede kartala tapma hakk. bak. Dussaud: Notesde Mythol. Syr. (1903), p. 3.Kartal-Bak, herhalde Ilimyar'in totem hayvan ıydı. Karş. Z.D.M.G. XXIX, 600.82 Balkâ Saba ülkesindedir. Bak. Yâkût 1,714,18.83 Yak ılt IV, 871,1: ya' ıli kalû: 'Abd Nasr; yani "insanlar ı 'Abd Nasr diye isimlendirirlerdi."84 Fakat Nasr bir beyitte geçiyor. Yakût IV. 7814 onu Emevi şairlerinden al-Abtal'aatfediyor, Tab. 1,761,17 ise bi Cahiliye şövalyesi olan 'Amr b. 'Abd al-Cinn'e atfediyor.Karş. Diwan des Ahtal S. 249 ve yan not, burada yay ınlayıcı Anton Ş alibani beyitlerin al-Alıtardan ba şkas ına ait oldu ğu görüşündedir, belki de 'Amr b. 'Abd alCinn'e aittir. Beyitlerşöyledir:"Evet, heryana akan kanlara andolsun!'Uzza tepesine veya Nasr'aİntikam sebebiyle dökülen kanlara!Ve övgülere andolsun!Rahiplerin her kilisede papazlar ın papaz ına,Mesih'e, Meryemin o ğluna sunduklar ı övgülere!'Amir bizden sava ş günleri için,L a'la' dağında sınamak içinBir kılıç aldı, bunu o,Elinde salladığı zamanKemikleri bile keser!"Bak. Fischer-Braeunlich, Schawahid-Indices, unter den betr. Reimen.85 Tubba' hakk. kar ş. E.d. Isl. 11,330 (sub Himyar, J.H. Mordtmann). Araptarihinde Himyar k ırallar ı böyle isimlenirlerdi. Fakat yaz ıtlardan ö ğrenildiğine göre, Sabave Himyar kıralları Malik ünvan ını kullanıyorlardı, Tubba' ismi de Hamdân kabilesindenseçkin Bata' soyunun isminden gelse gerektir.Kar ş . İ bn Hi ş am, 13; M. Hartmann, Der islam. Orient, Bd. 11: Die arabische Frage,S. 473, ve dev.; Caussin 1, 64, 92-95.86 Wellhausen S. 68.Zaki Pa ş a burada Riyâm yaz ıyor, fakat P.K. S. 12,2 ve 3 (9,8-9 ve 15), S. 13,1 (9,11)de ve başka yerlerde hep Ri'am yaz ıyor.Bak. İ bn Hi ş am 17 ve dev.: "Ilimyargilerin puta tapma zamanlar ı için Ri'âm isimlibir tap ınakları vard ı , onu çok sayarlar, yan ında kurbanlar keserler ve fallar ına baktırırlard ı .65
- Page 1:
ANKARA ÜNIVERSITESI İ L İ HIYAT
- Page 4 and 5:
IÇINDEKILERSayfaÖnsöz 5Kaynaklar
- Page 6 and 7:
KAYNAKLARIN LISTESI1. 'Abid b. al-A
- Page 8 and 9: 35 . Grether, Osk.: Name und Wort G
- Page 10 and 11: KISALTMALARP. K. : Putlar Kitab ı
- Page 12 and 13: İbn al-Kalbe sonra, şöhretini ge
- Page 14 and 15: Levi della Vida, Leiden 1928 ba şl
- Page 16 and 17: Fakat, İbn İsbals'tan yakla şık
- Page 18 and 19: kendisine okuyor, ben de Muhammed b
- Page 20 and 21: TERCÜMEİbn al-KalbiPUTLAR K İTAB
- Page 22 and 23: Ba ğışlayan, Esirgeyen Allah ın
- Page 24 and 25: Sonra a ğır bir hastal ığa tutu
- Page 26 and 27: Hiçbir kabile Manat'a Avs ve Hazra
- Page 28 and 29: . 'Ukaba'nın. oğluna, "Taym al-La
- Page 30 and 31: 'Uzzıl'ınn bekçileri, Bant't S
- Page 32 and 33: Abâ'l-Munzir dedi ki: Kuray şlile
- Page 34 and 35: Ve onun istemedi ği şekilde 'Abd
- Page 36 and 37: Ta şlar ının ve putlar ının ya
- Page 38 and 39: Azd soyundan al-Wıris b. Ya şkur
- Page 40 and 41: Al- Faztiri 310 (Kuray ş uygunsuz
- Page 42 and 43: Abraha al-A şram, 334 Şan'ii'da 3
- Page 44 and 45: Abâ 'Ali al-'Anazi bize anlatt ı,
- Page 46 and 47: aylı diye and ırd ı. Annesi ona
- Page 48 and 49: şumun devesini b ırak!" "O art ı
- Page 50 and 51: "Zaki Kütüphanesinin" nüshas ın
- Page 52 and 53: 15 İ bn 'Ulayl öl. H. 290 - Bak.
- Page 54 and 55: 33 Vukûf, "durmak, mola vermek" de
- Page 56 and 57: mi XVIII, 220; Lane sub vocibus as-
- Page 60 and 61: Iki haham bunun için Tubbâ'ya ş
- Page 62 and 63: turmu ş olmalarından almahlar.-Ka
- Page 64 and 65: sizin için de ğil!" diye ba ğır
- Page 66 and 67: 148 Lammens S. 81, not 4, rabb bayt
- Page 68 and 69: 179 Kar ş. Smith S. 133.Araplar, N
- Page 70 and 71: Zemzem, Ismail'in kuyusu diye de ad
- Page 72 and 73: 223 P.K. S. 32, not 1 e göre, as-
- Page 74 and 75: ınuel 23,6 da, Abiatar, Ahimelek'i
- Page 76 and 77: Al- ak ş ar' ın küçültme ismi
- Page 78 and 79: Ona ve Allaha hayvanlar ından ve m
- Page 80 and 81: 339 Kar ş. Sure 9,36 ve 37: "Gök
- Page 82 and 83: IÇ.âmfts'a dayanarak, Zaki yazmas
- Page 84 and 85: Kar ş. Nöldeke, Z. D. M. G. 41, S
- Page 86 and 87: 429 P.K. S. 60, not 1 e göre, an-n
- Page 88 and 89: INDEKSAbbasi, 13Abbasiler, 13, 16,
- Page 90 and 91: Batn ı Nahla, 34, 35, 45, 50al-Bay
- Page 92 and 93: İsmailoğullar ı, 27, 28İstanbul
- Page 94 and 95: Sas- Sa'ada Matb, 18Saba, 51as- Sac
- Page 96 and 97: ▪Lit;;CJJ ■•k:LJ%:,,jI• L4(
- Page 98 and 99: 'J ı ğsx,, °J5 f ,:4.: J ı; J
- Page 100 and 101: 5. 9 W 95 o o. o 9cY)::;„*.a, Ij}
- Page 102 and 103: ••• t „e .Lsr4- j 4-4c- j A
- Page 104 and 105: . j »L; 4J-!cc4; ıi c.)1,9- 14 J.
- Page 106 and 107: 9.9 , „,j ı_ ıc **•.3C...p z.
- Page 108 and 109:
• 5'-u ' 335 , 5.-ı11 tr vI9Ja11
- Page 110 and 111:
▪r.;cs:JI: J, ,m, L 4.3. -! J I:J
- Page 112 and 113:
c„;1.(j 4;U•_ -c.ı ls".3 -jp Z
- Page 114 and 115:
)Tj :G CyT L5 J.51' .«- o ,.lr. Lr
- Page 116 and 117:
juLl; J.,;! J11 J-İ5kP L51. ! jj..
- Page 118 and 119:
5LJI a.i .-(.5:JIji ?: .1„%"-ı",
- Page 120 and 121:
LS5): JA Ltb* -,:.>301•fiJift;■
- Page 122 and 123:
eA\
- Page 124 and 125:
4:11 ;IP c J ı.;J JLJ.(.) İğt .
- Page 126 and 127:
R.C.'"1 (ii G 1G 4 cj I .» Al43 1c
- Page 128 and 129:
G sk,..A.C3 1 LL c %LAL- tAkkies.L;
- Page 130 and 131:
-tS 5;: Jt;‘ ) .c».1.: Jt; c t -
- Page 133 and 134:
A t ;.?' 1 .4-^". ‘:-' 1 6-11 :ta
Change language