PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

329 Kar ş. Yököt 111, 164,21 ve dev.: "Va-kânat Iyâd tanzilu Sidâd...va-kana'alayhi kasr talıuccu'l-'arab ilayhi. Va-huva'l-ka şr allazî zakarahû al-Asvad b.Ya'fur; yani: "Iyâd kabilesi Sindâd'da çad ır kurard ı Yakınında bir saray vard ı, araplaronu ziyaret ederlerdi. Bu al-Asvad b. Ya'fur diye an ılan sarayd ır."330 Burada i şaret edilen ve Zakrnin P.K. S. 45, not 3 de and ığı al-Asvad b. Ya'furifadesi Mufaiialiyât XLIV, 9 da bulunur: "Al-Havarnak, as-Sadir, Barik, ve Sindâd'daki yüksek mazgall ı saray halk ı."331 Kar ş. E.d. Isl. 1,1107 s.v. (C.H. Becker).Kuiâ'a'mn büyük güney - Arabistan guruplar ı kavmidir. Önceleri Necit'te, sonraMedine yak ınlarında, Kızıldenizle Vâdrl-Kurâ aras ında otururlardı. Kar ş. WüstenfeldS. 186.332 Kavdam, kdm kökünden bir fav 'al'dir, t ıpkı k şr kökünden kav ş ar gibi. Manası belli değildir. Yökût'a göre IV-197, 18, bir da ğın ismidir.333 yalhavna allâ yerine Fleischer'le birlikte, Yököt IV, 198, 1 de oldu ğu gibi yalhavnaillâ okunacak. Zakrnin bu anlay ışı kabul etmemesi isnads ızdır (P.K. S. 45, not 6).334 Karş. E.d. Isl. 1,76 s.v. (Fr. Buhl).Yemende Habe şlerin kral naibidir (537-70). Hristiyand ı. San'â'da onun taraf ındanyaptırılan kilise muhte şem bir bina idi Kar ş. notlar ımızdan 338.335 Yemen k ıralı Tubba'nın hükümet merkezi. Kar ş. notlar ımızdan 77.336 Fraenkel S. 275 e göre, kanisa, Aramcadan geliyor. Arapçadaki kns'nin apayr ıanlamı vardır. Kar ş. E.d. Isl. 11,768 s.v. (C. v an Arendonk). Kanisa "sinagog, kilise",hristiyan ve yahudi ibadet evinin arapçadaki ismidir.337 Fraenkel S. 275 e göre, Kalis, sonralar ı fu"ayl'a benzetilerek kullays olmu ş -tur (Yâköt VI, 170,19) Nöldeke, Sasaniden 201, not 1, taraf ından ecclesia olarak tan ımlanmıştır.Arap etimolojileri bunun için Yâkût 11,171 i verir. Arapçaya do ğrudan do ğruyayunancadan geçmi ş olmal ı; Aram a ğzı buna uygun de ğildir.P.K. S. 46, not 6: Zakrnin yazmas ında üzerinde "böylesi do ğru" yaz ıyor.Fakat elyazmas ının kenar ında ifade olarak şu var: Bu söyleyi ş Kömûs'un ifadesine ayk ırıdır,çünkü (al-K alis), kubbayt ölcüsüne göre yap ılmış olmal ıydı (yani kullays olmalıydı).Busöyleyi ş şekline al-Ba ğ dödi uyuyor.338 P.K. S. 47, not 20 ye göre, as-Suhayli, ar-RavZ al-Unuf'da, varak 20 b (KahireBask ısı 1332/1914, S. 40 ve dev.), bu kiliseyi anlat ır: "O, bu isimle (al-Kalis) tan ınırdı,Çünkü binas ı okadar yüksekti ki, onun üzerinden 'Ad an şehrine bakılabilirdi. Abraha, Yemenhalkını onun binas ının yanında son derece alçaltt ı ve onlara her çe şit tap ınmayı yükledi.B e 1 k 1 s saray ından renkli mermer sütunlar ı ve altın yaldızlı taşlar ı ona naklettirdi. onu güzellikve ihti şamca istediği dereceye eri ştirinceye kadar u ğraştı. Içine alt ın ve gümü şten haçlar,fildi şi ve abanoz minberler koydurdu. Yemenden Habe ş hakimiyeti kalk ınca kilisenin civarııssızla ştı ve hiç kimse onu birdaha kalk ındırmad ı. Çevresinde bir sürü vah şi hayvan veyılan türedi. Araplar ona yakla şmaktan korlarlard ı ve iddia ederlerdi ki, onun y ıkıntılanndanbirşey al ınırsa cinlere u ğranırdı Kilise Abö'l-'Abbas as-Saffölı zamanına kadar böylecekaldı. Abû'l-'Abbas as-Saffâlı, vekili Abû'l-'Abbas b. ar-Rabryi Yemen'den gönderdive onun kıymetli kalıntılarından pek ço ğunu ald ı. Mermerlerden, alt ın yaldızl ı ağaç ve benzerlerindensatabildiklerini satt ı. Bundan sonra onun izi silindi ve haberleri kesildi, hat ıras ısöndü. İçinde bulunan putlar aras ında ağaçtan bir heykel vard ı ki, yüksekliği 60 kolboyu idi(bir kol, 55-80 cm. aras ında değişen bir birimdir), yan ında bir ba şkas ı vardı. Rivayete görebirincisi Ku'ayt putunu, ikincisi de kar ısını temsil ediyordu."Kar ş. Nöldeke, Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden, 200 ve dev.;kar,. Caussin, S. 143.85