AramızdanAyrılanlar

Sayfa 91
açık renk gözleri oynadığı ellerine dalıp gitmiş. ABD Colorado Üniversitesi’ nde iki yıldır çalışan
bu fizik profesörü büyük bir olasılıkla şunları düşünüyor: ‘ICTP’ yi kurmak için gösterilen çabalar
boşa gitmedi. Bu merkezin veya benzer bir uluslararası araştırma merkezinin Türkiye’ de
kuruluşunu çok arzu etmiştim; ama olmadı. Olsun; Trieste uzakta değil, ayrıca Abdüsselâm’ la
birbirimizi çok iyi anlıyoruz; ikimiz de aynı kuşaktanız. O, Pakistan’ ın fakir bir kasabasından,
ben ise Anadolu’ nun Malatyası’ ndan. İkimizde devlet bursu ile okumuşuz. İkinci Dünya Savaşı
sırasında ben İsviçre’ de okumak için Sirkeci’ den trene binerken, o da aynı yıllarda İngiltere’ de
okumak için Bombay’ dan buharlı bir gemiye binmiş. Abdüsselâm Newton’un, Dirac’ın
üniversitesinde okudu, ben de Pauli’ nin, Einstein’ in üniversitesinde. İkimizde fizikten
kopmamak için ülkelerimizden koptuk. Abdüsselâm’ ı yalnız bırakmamalıyım, ICTP’ nin başarısı
için elimden geleni yapmalıyım. Bu merkezle fakir ülkelerin genç fizikçilerine ve özellikle
ülkemin fizikçilerine daha da yakın olacağım. Özellikle eğitimlerini Batı’da yapabilmek şansları
olmayan gençler için bu merkez bir pencere olacak.’ Ve Âsım Hoca, o günden ölümüne kadar
ICTP’ den hiç kopmadı. Bilim yaşamının önemli bir bölümünü ICTP ile bütünleştirmişti. Bu
merkezin gelişimi ve kuruluş amaçları doğrultusunda güney (gelişmekte olan ülkeler)
fizikçilerine faydalı olabilmesi için tüm özverisi ile çalışarak katkıda bulundu. Colorado
Üniversitesi’ nde zorunlu çalışması yoksa, dünyanın herhangi bir yerinde bir bilimsel toplantıda
veya bir üniversitede konuşması yoksa , Trieste’ dedir. Trieste’ de olduğu günlerde ICTP deki
odasının kapısı hiç kapanmazdı. Odada yanında bir Çinli, Çinli yoksa bir Hintli , Hintli değilse bir
Moğol, bir İranlı , bir Kenyalı fizikçi olurdu ( Prof. Dr. Zekeriya Aydın da bir yazısında, ICTP’de
değişik ülkelerden gelen öğrencileri ve ortak çalışanlarının kuyruklar oluşturduğunu
belirtmişti).
Pazar günleri ICTP nin arkasındaki bağlar arasından Prosecco köyüne tırmanış onun tek
dinleniş şekli idi. Bu yürüyüşlere Türkiye’ den gelen öğrencileri ve yanında çalışanlar da
katılırdı. Bu yürüyüşlerde, fiziğin tüm alanlarındaki yeni gelişmeler tartışılır, güneyde ve
Türkiye’ de temel bilimler eğitiminin ve araştırmalarının ilerleyişi için gerekli modeller ortaya
atılırdı.
Kuruluş dönemindeki (1964-1974) kısıtlı olanaklara rağmen Âsım Hoca’nın kişisel
çabaları ile Türkiye’ den birçok fizikçi ICTP de çalışma olanağı bulabilmişti bile. Bu fizikçiler,
Prof. Dr. Burhan Cahit Ünal (Ankara Üniversitesi eski profesörlerinden ve Âsım Hoca’ nın
öğrencisi ve çalışma arkadaşı), Prof. Dr. Zekeriya Aydın ( Ankara Üniversitesi), Prof. Dr.
Mehmet Koca (Çukurova Üniversitesi eski profesörlerinden ve Prof. Dr. Feza Gürsey’ in ODTÜ
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği