AramızdanAyrılanlar

Sayfa 97
Âsım Barut’ un 30 yıllık bu özleminin nasıl gerçekleştiğini yine Prof. Dr. Akdeniz in
Triesteli Profesör Âsım Barut başlıklı makalesinden aktaralım: “1990’ ların başında
Abdüsselâm hastalandı. Soğuk savaş sona erdi. ‘ICTP kuruluş amacından saptırılacak mı?’
sorusu da gündeme geldi. Bu durum Âsım Hoca ve Abdüsselâm’ ın dava arkadaşlarının ICTP’
ye olan inançlarını da etkilemeye başladı. Hastalığı ilerleyen Abdüsselâm 1993’ ün Mart ayında
veda etti. Çok zayıfta olsa Âsım Hoca’ nın, ICTP’ nin yeni yöneticisi olacağı konusunda
umutlanmıştık; ama olmadı. ICTP de ‘yeni dünya düzeni’ programlarının rüzgarları esmeye
başladı. Soğuk savaş sonrası Batı’ da daha da güçlenen bilim derebeylerinin ve bunların
yandaşlarının sesi daha fazla çıkmaya başladı. 1993 sonrası Âsım Hoca ile bu konularda birkaç
kez konuştuk. ICTP’ nin görevinin, soğuk savaşla birlikte en azından Türkiye için sona erdiği
konusundaki görüşleri paylaşıyordu. Türkiye’ nin bölgesinde temel bilimlerde öncü olmak
zamanının geldiğine inanıyordu. Bu inancıyla Âsım Hoca Trakya Üniversitesi’ nde bir
uluslararası araştırma merkezi kurulmasına öncülük etti ve son iki yılının önemli bir kısmını
Trieste’ den ziyade Edirne’ de geçirdi.” Ancak, bu büyük fizikçimizin ölümünden sonra işler
umulduğu gibi gitmemiş anlaşılan… Nedense Trakya Üniversitesi’ de, Barut’ un bıraktığı yerden
bu projeyi onun adına lâyık bir şekle sokmak konusunda ısrarcı olmadı!
Çalıştığı merkezleri değerlendirirken bilimsel araştırma konusunda da çözümler üreten
Barut, bu konuda şunları söylüyor: “Araştırma merkezlerinin diğer kurumlar gibi etkin ve
edilgen, büyümek ve çökmek devirleri oluyor. Bence, böyle merkezlerin öğrencilerle sürekli
bağlantı içinde olmak ve kendini yenilemek için üniversite içinde ve üniversiteye bağlı olarak
kurulması daha iyi. Kurumlar ve ortamların günlük işleyiş ilkeleri yanında, daima kendini
yenileyecek bir düzeni de kurmaları lazım; durağan kurumlar uzun süre dayanamazlar. Sonra
araştırmayı üniversitelerde daima öğretilen sağlam temel kaynaklara bağlamak, derin
sorunları hiçbir zaman gözden kaçırmamak gerekir. John von Neumann’ ın dediği gibi,
kaynaklardan uzak matematik ve fizik, kaynaklarından uzak, parçalanmış küçük dereler gibi,
nihayet kururlar. Bulunduğum CERN ve ICTP gibi araştırma merkezleri çok iyi başladılar, fakat
bence saydığım koşulları henüz tam yerine getiremediler.”
Aramızdan Ayrılanlar
Türk Fizik Derneği