Anic, Klaic, Domovic - Rjecnik stranih rijeci-Prepravljeni.pdf - Gripe

analeptičan 73 analogizam
analeptičan (grč. analeptikos) osvježavajući,
okrjepan, okrjepljujući
analfabet (grč. an-, alfa, beta) onaj koji
ne zna abecedu, tj. koji ne zna ni
čitati ni pisati; nepismenjaković, neznalica
analgezija (grč. analgesia) med. bezbolnost,
neosjetljivost, prestanak (ili: gubitak)
osjećaja bola; analgija
anali (lat. annales, annus godina) mn.
godišnjaci, ljetopisi
analist (lat. annales) 1. ljetopisac, pisac
godišnjaka
analitičar (grč. analytikos) filozof, kemičar
i dr. koji se bavi raščlanjivanjem
na sastavne dijelove (misli, tijela
itd.)
analitički (grč. analytikos) raščlanjujući,
koji raščlanjuje; koji je nastao
putem analize, koji se zasniva na
analizi; analitički sud sud koji se zasniva
na tome što se subjektu pridaje
predikat koji se u njemu već nalazi,
tj. s njime je identično vezan, npr.
sva su tijela rasprostrta; analitička
definicija određivanje pojma pomoću
njegovog najbližeg roda i njegove
svojstvene razlike; suprotno: sintetički
analitika (grč. analytike) teorija analize;
vještina i metoda raščlanjivanja
misli i pojmova u njihove sastavne
dijelove; elementarna logika logika
koja se bavi pojmovima, sudovima i
zaključcima
analiza (grč. analysis) raščlanjivanje,
razlaganje, razlaganje cjeline na njezine
dijelove; logična analiza razlaganje
pojma u njegove oznake, suda
u njegove dijelove; psihološka analiza
razlaganje predodžbe u njezine elemente;
prikaz, ocjena, ocjenjivanje;
kvalitativna analiza kem. određivanje
sastojaka nekog tijela; kvantitativna
analiza kem. određivanje sastojaka
nekog tijela po njihovoj težini;
mat. stara analiza dokazivanje
nekog stava raščlanjivanjem na jednostavnije
stavove već dokazane ili
kao istinite prihvaćene; moderna
analiza rješavanje problema njihovim
zaključivanjem na jednadžbe;
suprotno: sinteza
analizator (lat. analystor) fiz. onaj dio
polariskopa koji služi utvrđivanju
činjenice da je svjetlost polarizirana
(zrcalo, Nikolova prizma); usp. polarizator
analizirati (grč. ana-lyo) rastaviti, rastavljati,
raščlaniti, raščlanjavati, razložiti,
razlagati nešto (u najmanje
sastavne dijelove); ispitati, ispitivati
potanko
analogan (grč. analogon) sličan ili odgovarajući
predmet (ili: događaj), slično
(ili: odgovarajuće) stanje; analogon
rationis čit. analogon racionis
(lat.) nešto što odgovara razumu, što
je u skladu s razumom
analogan (grč. analogos) sličan, podoban,
suglasan, odgovarajući, srodan,
istovrstan; koji odgovara nekom zakonu,
pravilu, tipu ili uzorku
analogia juriš (lat.) pravna sličnost,
suglasnost s pravnim načelima
analogičan (grč. analogon), koji je u
skladu s nekim pravilom, tipom,
uzorkom; sličan, odgovarajući, podoban
analogija (grč. analogia) sličnost, istovrsnost,
istovjetnost ili suglasnost u
osobinama i odnosima; zaključak po
analogiji log. zaključak iz pojedinačnog
ili posebnog o pojedinačnom ili
posebnom kao sličnom; fizička analogija
djelomična sličnost između zakona
jednog područja pojava sa zakonima
nekog drugog područja pojava;
ta sličnost pridonosi da se ta
dva područja uzajamno objašnjavaju
(Maxvell)
analogizam (grč. analogismos) fil. dokaz
(ili: zaključak) na osnovi sličnosti