Filozofia przyrody, Kartezjusz i porządek życia społecznego
Filozofia przyrody, Kartezjusz i porządek życia społecznego
Filozofia przyrody, Kartezjusz i porządek życia społecznego
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Przedmowa<br />
Przedmowa<br />
Zwykło się podkreślać, że <strong>Kartezjusz</strong> dokonał przewrotu kopernikańskiego w filozofii<br />
i mimo wielu opracowań, zainteresowanie jego twórczością nie słabnie,<br />
o czym świadczy między innymi prezentowana książka, dotycząca kartezjańskiej<br />
filozofii <strong>przyrody</strong>. Problem rozumienia świata to odwieczny przedmiot zainteresowań<br />
człowieka. Czy świat jest racjonalny i kieruje się logicznymi zasadami, czy<br />
też rządzi się czystym przypadkiem? Czy u jego początku istniał ład i harmonia, czy<br />
raczej bezład i chaos? Czy świat jest hierarchiczny i co stoi u jego szczytu? Czy można<br />
mówić o sprawowanej wobec świata opatrzności? To tylko niektóre z pytań, a udzielane<br />
odpowiedzi, nawet wykluczające się, posiadają szereg uzasadniających argumentów.<br />
Starożytne kosmogonie i teogonie są świadectwem niezwykłej dociekliwości<br />
człowieka oraz należą do najstarszych, dostępnych nam prób dotarcia do ostatecznych<br />
wyjaśnień początku i istoty świata. W stosunku do tych – często irracjonalnych<br />
stwierdzeń – krokiem naprzód była filozofia. Pierwszą próbę racjonalnego i uporządkowanego<br />
opisu świata dali filozofowie jońscy.<br />
W miarę upływu czasu następowało pełniejsze rozumienie świata, a w ślad za<br />
tym bogatszy i bardziej precyzyjny jego opis. W tym bogactwie opisów <strong>Kartezjusz</strong><br />
jest postacią wyjątkową. Aby lepiej zrozumieć jego dorobek Jakub Bartoszewski,<br />
autor książki daje bogaty przegląd stanowisk, począwszy od filozofii greckiej, poprzez<br />
przedstawicieli filozofii chrześcijańskiej, aż po czasy współczesne. Jest to<br />
swoista historia filozofii <strong>przyrody</strong>. Filozofowie greccy tworzyli swoją filozofię tylko<br />
w oparciu o naturalne predyspozycje rozumu ludzkiego. Natomiast filozofowie<br />
chrześcijańscy, nie odrzucając ich dorobku i zakładając konieczność racjonalnych<br />
rozstrzygnięć, posiłkowali się danymi, pochodzącymi z objawienia. Ich wysiłek<br />
zmierzał z jednej strony do ukazania odrębności metodologicznej filozofii i teologii,<br />
z drugiej strony do jedności doktrynalnej, to znaczy, że między ratio i fides nie<br />
zachodzi i nie może zachodzić sprzeczność. Włożony trud zaowocował wielkimi<br />
syntezami epoki średniowiecza, co nie znaczy, że między scholastykami nie występowały<br />
różnice ujęć. Autor książki je wydobywa i ukazuje, np. różnice występujące<br />
między Bonawenturą i Tomaszem z Akwinu. Według Bonawentury celem człowieka<br />
7
Change language