Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

50
KS. STANISŁAW MUSIAŁ
Przyjmując dwa aksjomaty charakteryzujące biblijną naukę o małżeństwie:
,,stają się jednym ciałem" {Rdz 2, 24) oraz: ,,bądźcie płodni i rozmnażajcie
się" {Rdz 1, 28), Sobór Watykański II, w odróżnieniu od dotychczasowej
doktryny kościelnej, położył równoważny akcent na jeden
i drugi 121 . Prawdziwie biblijny obraz małżeństwa można osiągnąć bowiem
jedynie na drodze kompleksowego uwzględnienia wypowiedzi Pisma
św. 122 . Każde szczegółowe sformułowanie skrypturysLyczne rozważane
w izolacji prowadzi do niepełnych, jednostronnych, a często fałszywych
wniosków 123 . I tak pewnym zniekształceniem myśli objawionej było
zbyt mocne akcentowanie w teologii moralnej zadania prokreacyjnego
małżonków, a w konsekwencji niedowartościowanie aspektu wspólnotowego
małżeństwa. Tymczasem małżeństwo niezależnie od celu, jaki może
urzeczywistnić, posiada swój głęboki sens; nie jest bowiem przejściową
jednością działaniową, ale trwałą jednością życiową 124 . Małżeństwo
,,jest czymś" zanim ,,jest dla czegoś" 125 .
Innymi słowy, małżeństwo posiada swój głęboki sens, niezależnie od
prokreacji. Konstytucja Gaudium et spes wyraziła tę sugestię w następującym
sformułowaniu: Matrimonium vero, non est tantum ad procreationem
institutum; ... Ideo etsi proles, saepius- tam optata, deficit, matrimonium
ul totius vitae consuetudo et communio perseveral, suumque
valorem atque indissolubilitatem servat 12G .
Dzięki takiemu ujęciu nauki o małżeństwie przerwana została długotrwała
i uciążliwa dyskusja na temat przedmiotowości małżeństwa, o którym
już przed jego zawarciem wiadomo, że będzie bezpłodne 127 , o sen-
121 Por. A. Kubisch ok, Ehe und Familie ..., 38n: ,.Kardinal Leo J. Suenens von
Mecheln, Belgien, hat die Forderung erhoben, zu prüfen, ob die Aspekte des Evangeliums
in der Lehre der Kirche über die Ehe vollständig zur Geltung kommen und im
vollkommenen Gleichgewicht stehen. Man müsse sich fragen, ob nicht das eine Schriftwort
„Wachset und mehret euch" übertont und das andere „Sie werden zwei in einem
Fleische sein" unterbewertet wurde. Beide Aspekte seien zentrale Aussagen der Schrfit
und müssen miteinander die volle Wahrheit aufzeigen".
122 Por. E. Walter, Das neue Kana, ..., 19: „Man darf die Zeugnisse der Bibel nicht
gegeneinander isolieren. Man darf sie nicht auseinanderreissen, man darf nicht eins
ohne die anderen sehen, man muss sie zusammen sehen".
128 Por. G. Alber i go, Die Konstitution ..., 58n; J. David, Neue Aspekte ..., 20.
124 Por. H. Doms, Vom Sinn 53: „... eine geheimnisvolle Lebenseinheit, nicht nur
eine vorübergehende Handlungseinheit"; Tradycyjna teologia małżeństwa, rozróżniająca
ostro pomiędzy celem pierwszorzędnym i celami drugorzędnymi, oparta była na rozumowaniu
św. Tomasza, który zakładając, że linis primarius matrimonii jest potomstwo,
wyciągnął wniosek, iż właśnie dla osiągnięcia tego celu łączą się mężczyzna i kobieta,
podobnie jak żołnierze czy kupcy łączą się celem wykonania jakiegoś działania bojowego
czy określonego przedsięwzięcia handlowego (por. S. Thomas, Suppl., q. 44,
a. 1). Małżonkowie, zgodnie z tym rozumowaniem łączą się w pierwszym rzędzie dla
zrodzenia i wychowania dzieci, — drugorzędnie tylko dla wspólnoty życia domowego;
por. H. Doms, Von Sinn..., 30; AAS 36 (1944), 103.
125 Por. H. D o m s, Vom Sinn..., 94: „Ehe „ist" zunächst etwas tief Sinnhaftes in sich
selbst, bevor sie „zu etwas" ist, was sie nicht selbst ist".
126 GS, nr 50c; por. także: GS, nr 48a: „Vir itaque et mulier, qui foedere coniugali
„iam non sunt duo, sed una caro" (Matth. 19, 6), intima personarum atque operum eoniunctone
mutuum adiutorium et servitium praestant, sensumque suae unitatis experiuntur
et plenius in dies adipiscuntur".
127 Zakładając, że prokreacja jest jedynym konstytutywnym celem małżeństwa, wydaje
się nieporozumieniem zezwalanie na zawarcie małżeństwa osobom w wieku starczym,
względnie kobiecie po okresie menopauzy. Mówić o służbie dla potomstwa bez
realnej możliwości wypełnienia tego zadania, wydaje się sprzecznością (por. H. Doms,
Vom Sinn .... 155).