Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW 103 s
Gaudium et spes, charakteryzując sumienie ludzkie, mówi: ,,W głębi
sumienia człowiek odkrywa prawo, którego sam sobie nie nakłada, lecz
któremu winien być posłuszny i którego głos wzywający go zawsze
tam, gdzie potrzeba, do miłowania i czynienie dobra a unikania zła,
rozbrzmiewa w sercu nakazem: czyń to, tamtego unikaj. Człowiek bowiem
ma w swym sercu wypisane przez Boga prawo, wobec którego
posłuszeństwo stanowi o jego godności i według którego będzie sądzony.
Sumienie jest najtaniejszym ośrodkiem i sanktuarium człowieka, gdzie
przebywa on sam z Bogiem, którego głos w jego wnętrzu rozbrzmiewa"
457 .
Łącznie z powyższą wypowiedzią należy rozumieć rolę sumienia jako
normy moralnej subiektywnej odpowiedzialnego rodzicielstwa: „Niech
chrześcijańscy małżonkowie będą świadomi, że w swoim sposobie działania
nie mogą postępować wedle własnego kaprysu, lecz że zawsze
kierować się mają sumieniem, dostosowanym do prawa Bożego, posłuszni
Urzędowi Nauczycielskiemu Kościoła, który wykłada to prawo autentycznie,
w świetle Ewangelii" 458 .
Życie małżeńskie z tej racji, że jest czymś najbardziej osobowym
i wybitnie intymnym, jest nie do pomyślenia bez rozstrzygnięć sumienia,
zwłaszcza w kwestii dotyczącej rodzicielstwa 459 .
Z drugiej strony jednak, zwłaszcza dzisiaj, kiedy właśnie w sprawach
małżeństwa tak mocno podkreśla się wolność sumienia, trzeba z naciskiem
przypomnieć, że nie polega ona na autonomii sumienia, względnie
emancypacji etycznej wyzwolonej od prawa Bożego 460 . Sumienie nie
tworzy moralności, lecz zajmuje się obiektywnymi, przez Boga ustanowionymi,
prawami moralnymi 461 . Nie jest sumienie ani najwyższą i absolutną
normą etyczną, ani źródłem prawa moralnego; stoi jedynie na jego
straży 462 .
457 GS, nr 16; opis fenomenu sumienia przekazany przez dokument soborowy cechuje
charakter personalistyczno-biblijny; por. W. Poplatek, Istota sumienia według
Pisma św., Lublin 1961, 135: „... sumienie jest to powszechna i wrodzona zdolność osoby
ludzkiej przeżywania i przyswajania sobie wartości moralnych oraz realizowanie ich
w czynach wiodących do celu ostatecznego".
458 GS, nr 50b: „In sua vero agendi ratione coniuges christiani conscii sint se non
ad arbitrium suum procedere posse, sed Semper regi debere conscientia ipsi legi divinae
conformanda, dociles erga Ecclesiae Magisterium, quod illam sub luce Evangelii authentice
interpretatur".
459 Por. A. Sus tar, Die Gewissensfreiheit der Christen, SR 64 (1965) 209: „Da das
Eheleben zum Persönlichsten und Intimsten des Menschen gehört, können Ehegatten
ohne eigene Gewissensentscheidung und ohne richtig verstandene Gewissensfreiheit gar
nicht auskommen. Gerade im Zusammenhang mit der Frage der Geburtenregelung haben
das Gewissen und die Gewissensfreiheit ihre hohe Bedeutung".
460 Por. DH, nr 8a: „... non pauci ita propensi videntur, ut specie libertatis omnem
subiectionem reiciant ac debitam oboedientiam parvi faciant"; por. także, A. Sus t ar,
Die Gewissensfreiheit..., 215: „Dass für christliche Ehegatten die Gewissensfreiheit nicht
in einer Gewissensautonomie und in einer Emanzipation dem göttlichen Gesetz gegenüber
bestehen kann, versteht sich von selbst. Vielleicht ist es in unserer Zeit, in der sich
in der Ehe so viele auf ihre Gewissensfreiheit berufen, gut, dies ausdrücklich zu sagen".
461 Por. T. Ślipko, Godność osoby ludzkiej, AK 74 (1970) 191; Ph. Delhaye,
Die Würde..., 167.
462 Por. W. Poplatek, Istota sumienia..., 135:: ,Nie jest ono (sumienie) normą
najwyższą i ostateczną, nie jest źródłem prawa moralnego, lecz jego heroldem".