Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

56
KS. STANISŁAW MUSIAŁ
izmem, który głównie albo wyłącznie szuka zawsze własnej korzyści 157 .
Ponadto amor concupisceritiae to nie tylko pożądanie zdobycia na własność
przedmiotu ukochanego, lecz równocześnie pożądanie podarowania
siebie przedmiotowi umiłowanemu; miłość w tym aspekcie jest pożądaniem
zjednoczenia się z ukochanym 158 .
Powyższe wywody stanowiły opis fenomenologiczny miłości w ogóle.
Wymienione elementy realizują się w każdej formie miłości, względnie
mogą realizować się w każdej miłości. W sposób specyficzny realizują
się jednak wówczas, gdy przedmiotem umiłowanym jest osoba. O miłości
we właściwym i pełnym sensie tego słowa możemy mówić Lylko w stosunku
do osoby. Chociaż w pełni usprawiedliwione wydają się np. sformułowania:
miłość ojczyzny czy miłość domu rodzinnego, to ściśle biorąc
ma się i wtedy na myśli ludzi, a więc osoby w nich żyjące. Nie ma natomiast
już żadnych wątpliwości, gdy idzie o przedmiot świata zwierzęcego,
roślinnego czy przyrodę nieożywioną. Zwierzę, roślinę względnie
przedmiot martwy może człowiek lubić. Kochać może człowiek tylko
osobę 1 " 0 . Miłość urzeczywistnia się w stopniu najwyższym w Bogu, który
jest Miłością. W Bogu miłość jest nie tylko relacją podmiotu do przedmiotu
lecz identycznością podmiotu miłości z przedmiotem miłości 100 .
Poszukując specificum miłości małżeńskiej, należy zbadać, czym różni
się ona od miłości bliźniego w ogóle.
Zrozumienie zaś istoty miłości bliźniego ułatwi nam odpowiedź na dwa
pytania. Pierwsze pytanie brzmi: Kim jest przedmiot miłości bliźniego?
Przedmiotem tym jest każdy poszczególny człowiek, ale nie dlatego, że
jest on tym właśnie i żadnym innym człowiekiem, lecz dlatego, że jest
w ogóle człowiekiem, że jest też człowiekiem, a więc osobą będącą obrazem
Boga 101 . Jegvo indywidualność nie decyduje o tym, że człowiek, z którym
on się spotyka, winien go darzyć miłością.
Drugie z kolei pytanie wyjaśniające można sformułować następująco:
Jaka odpowiedź miłości decyduje o zaistnieniu miłości bliźniego w ogóle?
Nietrudno dostrzec, że musi to być odpowiedź miłości życzliwości (amor
benevolentiae). Miłość życzliwości, która jest zawsze odpowiedzią na
wartość, zakłada pośrednio także miłość upodobania, jest bowiem jej konsekwencją.
Jakąś obiektywną wartość posiada każdy bez wyjątku człowiek,
niezależnie od tego, czy spotkanie z nim odczuwa podmiot jako coś
bardzo przeciętnego, czy nawet gorszącego i brutalnego. Tą wartością
z punktu widzenia metafizycznego jest w każdym człowieku fakt, że jest
157 Por. tamże, 27n: ,,W każdej miłości jest zatem ostatecznie zawsze jakiś moment
miłości własnej. To nie jest równoznaczne z egoizmem, który wyłącznie albo w pierwszym
rzędzie szuka wszędzie własnej korzyści".
158 Por. D. v. H i I d e b r a n d, Metaphysik der Gemeinschaft, Augsburg 1930, 37n.
159 Por. A. P 1 a c k, Die Stellung der Liebe in der materialen Wertethik. Eine systematische
Auseinandersetzung im Anschluss an Max Scheler, Mikolai Hartmann und
Dietrich von ffildebrand, Landshut/Bay. 1962, 9: „Denn als Liebe im eigentlichen Sinne
werden wir die Liebe zur (andern) Person anzusprechen haben".
160 Por. H. Kuhaupt, Die Hochzeit ..., 126: „In Ihm ist die Liebe nicht nur eine
Subjekt-Objekt-Beziehung, sondern eine Subjekt-Objekt-Identität".
161 Por. H. Doms, Vom Sinn..., 31: „Der hauptsächliche Gegenstand der Liebe ist
aber die geliebte Person als solche, in ihrer Würde als Person, und das heisst, wenn
man die Sache metaphysisch zu Ende denkt, mit ihrer Beziehung auf den absoluten
persönlichen Gott, von dem jede geschaffene Person ihre spezifische Würde und ihre
zur Werterhöhung bestimmte Relativität hat".