Specyfika świętości małżonków w świetle "Gaudium et spes"

SPECYFIKA ŚWIĘTOŚCI MAŁŻONKÓW 67
jednak, że z natury swojej musi pozostać otwarta na przyjęcie kogoś
„trzeciego". Starożytni twierdzili nawet, iż dopiero trzy osoby tworzą
„przestrzeń interpersonalną" dla przyjaźni 229 . Tego rodzaju insynuacje
jeszcze bardziej podkreślają w przyjaźni podstawowe jej principium —
„my", w odróżnieniu od miłości małżeńskiej, której podstawą jest zasada
„ja-ty".
Nadto jest zupełnie możliwe, że ktoś pozostaje w przyjaźni z wieloma
osobami, które między sobą nie są przyjaciółmi. W związku z tym miłość
przyjacielska nie da się pogodzić nawet z bardzo szlachetną formą zazdrości.
Wreszcie najbardziej wyrazista różnica między miłością przyjacielską
a małżeńską dotyczy sfery seksualnej człowieka. Aktualizacja tej sfery
ludzkiej natury stanowi specyficzny wyraz miłości małżeńskiej, która, jak
to zostało już zaznaczone, jest ukierunkowana na intimum człowieka;
przyjaźń skierowana jest natomiast na jakieś obiektywne dobro; jest
wprawdzie głęboką, personalną miłością, ale nie jest miłością intymną.
Urzeczywistnianie sfery seksualnej człowieka jest sprzeczne z przyjaźnią,
nie tylko w znaczeniu nielegalności z pozytywnego prawa Bożego czy
też ludzkiego, ale od wewnątrz, z istoty tej formy miłości.
Podkreślenie zasadniczej różnicy między przyjaźnią a miłością małżeńską
wcale nie sugeruje jakoby wzajemnie się one wykluczały; mężczyzna
i kobieta związani małżeństwem nie tylko" mogą, ale powinni być dla siebie
przyjaciółmi i stanowić koleżeństwo. Mogą i muszą być kolegami,
aby „ramię przy ramieniu" wspierać się wzajemnie w każdej, a zwłaszcza
trudnej, chwili życia. Koleżeństwo między mężem i żoną nadaje miłości
małżeńskiej wyraźnie obiektywny profil, bez którego jest ona zawsze
czymś niepełnym; ponadto atmosfera koleżeńska stwarza warunki
określonego środowiska, które konieczne jest dla dobrego prosperowania
wspólnoty małżeńsko-rodzinnej 230 .
Miłość koleżeńska powinna zatem zostać wchłonięta przez miłość małżeńską.
Małżeństwo, które jest tylko koleżeństwem, nie jest w ogóle małżeństwem,
ale małżeństwo, w którym małżonkowie nie są kolegami, nie
jest z pewnością małżeństwem dobrym.
W tym samym znaczeniu powinni małżonkowie być przyjaciółmi, i to
najlepszymi. Z jednej bowiem strory w miłości małżeńskiej realizują się
wszystkie wymogi podstawowe stawiane przyjaźni 231 , z drugiej zaś strony
dzięki włączeniu jej w miłość małżeńską ta ostatnia zostaje bardzo
wzbogacona.
Tak jak miłość małżeńska może i powinna wchłonąć przyjaźń i koleżeństwo,
tak też miłość koleżeńska, a szczególnie miłość przyjacielska, może
w poszczególnym przypadku rozwinąć się do miłości małżeńskiej. Proces
odwrotny jest jednak niemożliwy.
Osoby związane miłością małżeńską są ze sobą tak silnie wewnętrznie
sprzężone, że mimo zerwania więzi zewnętrznej nie mogą już nigdy stać
się względem siebie obce. Dzięki aktualizacji sfery seksualnej przez akt
229 Były w historii poglądy, które utrzymywały, że przyjaźń może zaistnieć tylko
między trzema osobami, którą to tezę próbowano nawet teologicznie uzasadnić tajemnicą
Trójcy Przenajświętszej.
280 Por. K. Wojtyła, Miłość i odpowiedzialność..., 83n.
231 Por. S. Witek, Elementy i istota..., 138n.
5«